Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2013

αδίδακτο:Ο οίκτος, η ευγλωττία και η επιείκεια, εχθροί της δημοκρατίας: ΑΔΙΔΑΚΤΟ



ΚΕΙΜΕΝΟ
ἐγὼ μὲν οὖν καὶ τότε πρῶτον καὶ νῦν διαμάχομαι μὴ μεταγνῶναι ὑμᾶς τὰ προδεδογμένα, μηδὲ τρισὶ τοῖς ἀξυμφορωτάτοις τῇ ἀρχῇ, οἴκτῳ καὶ ἡδονῇ λόγων καὶ ἐπιεικείᾳ, ἁμαρτάνειν. ἔλεός τε γὰρ πρὸς τοὺς ὁμοίους δίκαιος ἀντιδίδοσθαι, καὶ μὴ πρὸς τοὺς οὔτ' ἀντοικτιοῦντας ἐξ ἀνάγκης τε καθεστῶτας αἰεὶ πολεμίους· οἵ τε τέρποντες λόγῳ ῥήτορες ἕξουσι καὶ ἐν ἄλλοις ἐλάσσοσιν ἀγῶνα, καὶ μὴ ἐν ᾧ ἡ μὲν πόλις βραχέα ἡσθεῖσα μεγάλα ζημιώσεται, αὐτοὶ δὲ ἐκ τοῦ εὖ εἰπεῖν τὸ παθεῖν εὖ ἀντιλήψονται· καὶ ἡ ἐπιείκεια πρὸς τοὺς μέλλοντας ἐπιτηδείους καὶ τὸ λοιπὸν ἔσεσθαι μᾶλλον δίδοται ἢ πρὸς τοὺς ὁμοίους τε καὶ οὐδὲν ἧσσον πολεμίους ὑπολειπομένους. (Θουκ., 3.40)
σχόλια
διαμάχομαι = μάχομαι ή αγωνίζομαι εναντίον κάποιου / μεταγιγνώσκω = αλλάζω γνώμη, μετανοιώνω / διαμάχομαι μὴ μεταγνῶναι ὑμᾶς τὰ προδεδογμένα = αντιστέκομαι σθεναρά ώστε να μη μεταβάλετε προηγούμενη απόφασή σας /τρισί: δοτ. αιτίας στο ἁμαρτάνειν / οἴκτῳ, ἡδονῇ, ἐπιεικείᾳ: επεξηγήσεις στο τρισί / ἁμαρτάνω = αποτυγχάνω, πέφτω έξω, πέφτω σε σφάλμα / ἔλεος, ὁ = ο οίκτος / δίκαιος [ ενν. ἐστι]: προσωπική σύνταξη αντί  απρόσωπης (δίκαιόν ἐστι) για έμφαση στο υποκείμενο ( ἔλεος) / ἀντιδίδωμι = δίνω ως αντάλλαγμα / ἀντοικτίζω = λυπάμαι αυτόν που με λυπάται / ἐν ἄλλοις ἐλάσσοσιν = σε άλλες περιστάσεις μικρότερης σημασίας / ἡσθεῖσα: μτχ. αορ. του ρ. ἥδομαι = ευχαριστιέμαι· βραχέα ἡσθεῖσα = αφού αισθανθεί κάποια πρόσκαιρη ευχαρίστηση / ζημιώσεται: μέσος μέλλ. με παθητική σημασία ( = θα ζημιωθεί) / ἀντιλαμβάνω = παίρνω κάτι αντί άλλου· ἐκ τοῦ εὖ εἰπεῖν (εμπρόθ. αιτίας) τὸ παθεῖν εὖ (αντικ.) ἀντιλήψονται = θα αμειφθούν για τους ωραίους λόγους τους / πρὸς τοὺς μέλλοντας ἐπιτηδείους καὶ τὸ λοιπὸν ἔσεσθαι = πρὸς τοὺς μέλλοντας ἔσεσθαι (αντικ. μτχ.) ἐπιτηδείους (κτγρμ.) καὶ τὸ λοιπὸν (αιτ. χρόνου)
ασκήσεις
1.       Να γραφεί ό,τι ζητείται για καθεμιά από τις λέξεις που ακολουθούν:
·          μεταγνῶναι: το β΄ και γ΄  ενικό υποτακτικής και προστακτικής στον ίδιο χρόνο
·          ἁμαρτάνειν: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα
·          δίκαιος: τα παραθετικά του στα τρία γένη
·          ἀντιδίδοσθαι: η υποτακτική και προστακτική στον ίδιο χρόνο και στις δύο φωνές
·          καθεστῶτας: η οριστική στον ίδιο χρόνο
·          ῥήτορες: η κλητική ενικού και η δοτική πληθυντικού
·          ἐλάσσοσιν: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς
·          ἐλάσσοσιν: να κλιθεί στον ίδιο βαθμό στο θηλυκό γένος στους δύο αριθμούς
·          ἀγῶνα: οι πλάγιες πτώσεις στον άλλον αριθμό
·          πόλις: η κλητική ενικού και η δοτική πληθυντικού
·          βραχέα, μεγάλα, εὖ, ἧσσον: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς
·          παθεῖν: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα
·          ὑπολειπομένους: το β΄ ενικό οριστικής και προστακτικής παρακειμένου
2.       οἵ τε τέρποντες λόγῳ ῥήτορες ἕξουσι καὶ ἐν ἄλλοις ἐλάσσοσιν ἀγῶνα: Να εξαρτηθεί από τη φράση Κλέων ἔλεγε και να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους.
3.       Να προσδιοριστεί η συντακτική θέση των απρόθετων αιτιατικών του κειμένου