Δευτέρα 30 Μαΐου 2016

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ



Α1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Όταν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα τον έδιωξαν (από το Παλάτι), αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία, που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα, τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρεμόντουσαν στην πόρτα.
Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο ένα σύκο πρώιμο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ (να μου πείτε), πότε νομίζετε πως το σύκο αυτό κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι απάντησαν πως ήταν φρέσκο, αυτός συνέχισε/είπε: «Κι όμως, μάθετε πως κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες.
Όταν ο Καίσαρας άκουσε το χαιρετισμό, είπε: «Στο σπίτι μου ακούω αρκετούς χαιρετισμούς σαν κι αυτόν». Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του αφέντη του: «Κρίμα στον κόπο μου!». Ακού­γοντας αυτά τα λόγια ο Αύγουστος  γέλασε και αγόρασε το πουλί για τόσο μεγάλο  ποσό όσο δεν είχε δώσει για κανένα άλλο μέχρι τότε (για όσο δεν είχε αγοράσει κανένα άλλο μέχρι τότε).
Β1α.
insidiatoribus: insidiatore, cui: qua, caedis:  caedium, se:  mihi, quodam:  quoddam, praecocem: praecocia, patribus: partum, hanc: haec, sui: tui, nullam: nullius
Β1β.
propiorem / prope-propius-proxime
satius
Β2α.
Exclusus: excludunt, recesserat: recedamus, exterritus: exterruisti, prorepsit: proreptum, abdidit: abderetis, attulit: afferre, ostendensque: ostenturusque/ ostensurusque, decerptam esse: decerpi, dixit: dic, venit: veniendo
Β2β.
perdas, perderes, perditurus sis, perdideris, perdidisses
Γ1α.
Caligulae: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο insidiatoribus
cui: δοτική προσωπική κτητική στο ρ. est
se: αντικείμενο στο abdidit (ευθεία αυτοπάθεια)
die: επιρρηματική αφαιρετική του χρόνου στο ρ. attulit
decerptam esse: ειδικό απρμφ., αντικ. στο putetis
ex arbore: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο  decerptam esse· δηλώνει χωρισμό/απομάκρυνση
recentem: κατηγορούμενο στο ενν. ficum μέσω του συνδετικού esse
salutatiōnum: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική διαιρετική στο satis
corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση  venit in mentem
quanti: γενική της αφηρημένης αξίας στο ρ. emerat

Γ1β.
a Catone allata est ficus praecox

Γ1γ.
in curia (στα ση σε τόπο), ex-ab-de curia (απομάκρυνση από τόπο)
domum (κίνηση σε τόπο), domo (απομάκρυνση από τόπο)

Γ1δ.
Ad haec verba Augustus risit?
Num ad haec verba Augustus risit?
Nonne ad haec verba Augustus risit?
Risitne  ad haec verba Augustus?

Γ2α.
vela praetenta =  vela quae praetenta erant
Ficum praecocem = ficum quae praecox erat
Γ2β.
cui nomen est Hermaeum: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση προσδιοριστική στο in diaetam
«quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore»: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας, έμμεσο αντικείμενο στο ρ. interrogo
Cum omnes recentem esse dixissent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου στο ρ. inquit
quanti nullam adhuc emerat: δευτερεύουσα παραβολική πρόταση σε θέση β΄όρου σύγκρισης στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης που προηγείται (emitque avem tanti)
Γ2γ.
exclusus = postquam exlusus est· με οριστική επειδή το απαιτεί η σύνταξη του χρονικού συνδέσμου postquam και το γεγονός ενδιαφέρει από χρονική μόνο άποψη
exterritus = cum exterritus esset
audita: επιρρηματική χρονική μτχ., αφαιρετική απόλυτη· δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με το προσδιοριζόμενο dixit· ανάλυση: Cum Caesar salutationem audivisset

ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2016
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)
ΚΕΙΜΕΝΑ
Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen
est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium
proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit.
…………………………………………………………………………………………
Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine
ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam
esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante
tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine».
…………………………………………………………………………………………
Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio».
Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi».
Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc
emerat.
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω
κειμένων.
Μονάδες 40
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις
παρακάτω λέξεις:
insidiatōribus : την αφαιρετική του ενικού αριθμού
cui : την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο
θηλυκό γένος
caedis : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
se : τη δοτική του ενικού αριθμού στο α΄
πρόσωπο
quodam : την ονομαστική του ενικού αριθμού στο
ουδέτερο γένος
praecocem : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού
στο ουδέτερο γένος
patribus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού
hanc : την ονομαστική του πληθυντικού
αριθμού στο ουδέτερο γένος
sui : τον ίδιο τύπο στο β΄ πρόσωπο
nullam : τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο
γένος.
Μονάδες 10
Β1β. proximum: να γράψετε το αρσενικό γένος στην ίδια πτώση και ίδιο
αριθμό στον συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1) και, στη συνέχεια, να
σχηματίσετε το επίρρημα στους τρεις βαθμούς (μονάδες 3).
satis: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1).
Μονάδες 5
Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους
παρακάτω ρηματικούς τύπους:
Exclūsus : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής
ενεστώτα στην άλλη φωνή
recesserat : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής
ενεστώτα στην ίδια φωνή
exterritus : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής
παρακειμένου στην άλλη φωνή
prorepsit : το σουπίνο στην αιτιατική πτώση
abdidit : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής
παρατατικού στην ίδια φωνή
attulit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής
ενεστώτα στην άλλη φωνή
ostendensque : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα
decerptam esse : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
dixit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του
ενεστώτα στην ίδια φωνή
venit : την αφαιρετική του γερουνδίου.
Μονάδες 10
Β2β. perdidi: να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων
στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο).
Μονάδες 5
Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και
φράσεων: Caligulae, cui, se, die, decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο),
ex arbore, recentem, salutatiōnum, corvo, quanti.
Μονάδες 5
Γ1β. «Cato attulit […] ficum praecocem»: να μετατρέψετε την ενεργητική
σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 2
Γ1γ. in curiam: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να
εκφράζεται η στάση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο.
domi: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται
η κίνηση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο.
Μονάδες 4
Γ1δ. «Ad haec verba Augustus risit»: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε
ευθεία ερώτηση ολικής αγνοίας με όλους τους δυνατούς τρόπους
εισαγωγής.
Μονάδες 4
Γ2α. vela praetenta, ficum praecocem: να μετατρέψετε τους επιθετικούς
προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
Μονάδες 4
Γ2β. Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών
προτάσεων που υπάρχουν στα κείμενα (μονάδες 2) και να δηλώσετε τη
συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 2).
Μονάδες 4
Γ2γ. exclūsus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική
πρόταση, εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να
αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1).
Μονάδες 2
exterritus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική
πρόταση, ώστε να εκφράζεται αιτιολογία ως αποτέλεσμα
εσωτερικής, λογικής διεργασίας.
Μονάδες 2
auditā: να αναγνωρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της (μονάδα
1), να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκφράζει αυτή (μονάδα 1)
και να τη μετατρέψετε σε ισοδύναμη πρόταση με τον ιστορικό /
διηγηματικό σύνδεσμο cum (μονάδα 1).
Μονάδες 3

Σάββατο 28 Μαΐου 2016

η σύνταξη του χρονικού συνδέσμου πρίν



κείμενο
Καὶ πρὸς τοῖς ἄλλοις κακοῖς λέγουσιν ὡς ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ τῶν συμμάχων ταῦτ' ἔπραξαν. Καίτοι χρῆν αὐτοὺς, ὄντος ἐνθάδε συνεδρίου καὶ τῆς ὑμετέρας πόλεως ἄμεινον βουλεύεσθαι δυναμένης ἢ τῆς Θηβαίων, οὐχ ὑπὲρ τῶν πεπραγμένων ἥκειν ἀπολογησομένους, ἀλλὰ πρὶν ποιῆσαί τι τούτων ἐλθεῖν ὡς ὑμᾶς βουλευσομένους.  Νῦν δὲ τὰς μὲν οὐσίας τὰς ἡμετέρας ἰδίᾳ διηρπάκασιν, τῆς δὲ διαβολῆς ἅπασι τοῖς συμμάχοις ἥκουσιν μεταδώσοντες. ῝Ην ὑμεῖς, ἢν σωφρονῆτε, φυλάξεσθε· πολὺ γὰρ κάλλιον τούτους ἀναγκάσαι μιμήσασθαι τὴν ὁσιότητα τὴν ὑμετέραν ἢ τῆς τούτων παρανομίας αὐτοὺς πεισθῆναι μετασχεῖν, οἳ μηδὲν τῶν αὐτῶν τοῖς ἄλλοις γιγνώσκουσιν. (Ι. Πλ. 21-22)
σχόλια
·     η σύνταξη του χρονικού συνδέσμου πρίν
α. + έγκλιση (οριστική, υποτακτική, ευκτική): προηγείται κατά κανόνα άρνηση και δηλώνεται το προτερόχρονο
καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον
β. + απαρέμφατο: προηγείται κατά κανόνα κατάφαση και δηλώνεται το υστερόχρονο
ἀπέδρασαν οὗτοι, πρὶν κριθῆναι
·     η τελική μτχ., ενώ απαντά σε μέλλοντα, αναλύεται σε τελική πρόταση με τον ανάλογο σύνδεσμο εισαγωγής και έγκλιση εκφοράς κατά κανόνα την υποτακτική αορίστου (η εξάρτηση από αρκτικό χρόνο) ή την ευκτική αορίστου (πλαγίου λόγου· η εξάρτηση από ιστορικό χρόνο).
ἥκουσιν μεταδώσοντες = ἥκουσιν ἵνα μεταδῶσιν
οὗτοι ἦλθον ἐπισκεψόμενοι τὰ ἄλλα = οὗτοι ἦλθον ἵνα ἐπισκέψαιντο τὰ ἄλλα ( με ευκτική πλαγίου λόγου εξαιτίας της εξάρτησης από ιστορικό χρόνο)