Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

αδίδακτο 7

 ΚΕΙΜΕΝΟ
῎Ανδρες ᾿Ασσύριοι, νῦν δεῖ ἄνδρας ἀγαθοὺς εἶναι· νῦν γὰρ ὑπὲρ ψυχῶν τῶν ὑμετέρων ἁγὼν καὶ ὑπὲρ γῆς ἐν ᾗ ἔφυτε καὶ [περὶ] οἴκων ἐν οἷς ἐτράφητε, καὶ ὑπὲρ γυναικῶν τε καὶ τέκνων καὶ περὶ πάντων ὧν πέπασθε ἀγαθῶν. νικήσαντες μὲν γὰρ ἁπάντων τούτων ὑμεῖς ὥσπερ πρόσθεν κύριοι ἔσεσθε· εἰ δ' ἡττηθήσεσθε, εὖ ἴστε ὅτι παραδώσετε ταῦτα πάντα τοῖς πολεμίοις. ἅτε οὖν νίκης ἐρῶντες μένοντες μάχεσθε. μῶρον γὰρ τὸ κρατεῖν βουλομένους τὰ τυφλὰ τοῦ σώματος καὶ ἄοπλα καὶ ἄχειρα ταῦτα ἐναντία τάττειν τοῖς πολεμίοις φεύγοντας· μῶρος δὲ καὶ εἴ τις ζῆν βουλόμενος φεύγειν ἐπιχειροίη, εἰδὼς ὅτι οἱ μὲν νικῶντες σῴζονται, οἱ δὲ φεύγοντες ἀποθνῄσκουσι μᾶλλον τῶν μενόντων· μῶρος δὲ καὶ εἴ τις χρημάτων ἐπιθυμῶν ἧτταν προσίεται. τίς γὰρ οὐκ οἶδεν ὅτι οἱ μὲν νικῶντες τά τε ἑαυτῶν  σῴζουσι καὶ τὰ τῶν ἡττωμένων προσλαμβάνουσιν, οἱ δὲ ἡττώμενοι ἅμα ἑαυτούς τε καὶ τὰ ἑαυτῶν πάντα ἀποβάλλουσιν; ὁ μὲν δὴ ᾿Ασσύριος ἐν τούτοις ἦν.(Ξ κ.π.)
                                   σχόλια
 πάομαι, -ῶμαι =  [+ αιτιατ.] έχω, κατέχω, αποκτώ, παίρνω // προσίεμαι = αφήνω να με πλησιάσουν· δέχομαι, αποδέχομαι, παραδέχομαι // εἰμὶ ἔν τινι = ασχολούμαι με κάτι
                                    ασκήσεις
1.    ἔφυτε, ἐτράφητε: να γραφούν οι χρόνοι των ρημάτων και να αντικατασταθούν εγκλιτικά.
2.    Να γραφούν στις πλάγιες πτώσεις του αντίθετου αριθμού τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης.
3.    Ποια είναι τα εξωτερικά γνωρίσματα των υποθετικών και των αιτιολογικών μτχ.;
4.    Να μελετηθούν από το Συντακτικό τα είδη των υποθετικών λόγων και να προσδιοριστεί το είδος των απαντωμένων στο κείμενο.
5.    νικήσαντες: η μτχ. είναι υποθετική. Ποια στοιχεία του κειμένου μας βοηθούν στον χαρακτηρισμό αυτό, ποια η απόδοσή της και ποιο το είδος του σχηματιζόμενου υποθετικού λόγου; (για προχωρημένους)
6.    ὧν πέπασθε ἀγαθῶν: με αφορμή τη φράση αυτή να μελετηθεί η έλξη του αναφορικού και η μετάθεση του προσδιοριζόμενου όρου (για προχωρημένους).
Για τυχόν απορίες-διευκρινίσεις μπορείτε να επικοινωνείτε μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης.
                                                    ευχαριστώ

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

1 ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

                                       ΚΕΙΜΕΝΟ
 Καὶ μέχρι τούτου τοῦ χρόνου ἐν εἰρήνῃ διῆγον Τισσαφέρνης τε καὶ Δερκυλίδας καὶ οἱ ταύτῃ ῞Ελληνες καὶ οἱ βάρβαροι. ἐπεὶ δὲ ἀφικνούμενοι πρέσβεις εἰς Λακεδαίμονα ἀπὸ τῶν ᾿Ιωνίδων πόλεων ἐδίδασκον ὅτι εἴη ἐπὶ Τισσαφέρνει, εἰ βούλοιτο, ἀφιέναι αὐτονόμους τὰς ῾Ελληνίδας πόλεις· εἰ οὖν κακῶς πάσχοι Καρία, ἔνθαπερ ὁ Τισσαφέρνους οἶκος, οὕτως ἂν ἔφασαν τάχιστα νομίζειν αὐτὸν συγχωρῆσαι αὐτονόμους σφᾶς ἀφεῖναι· ἀκούσαντες ταῦτα οἱ ἔφοροι ἔπεμψαν πρὸς Δερκυλίδαν, καὶ ἐκέλευον αὐτὸν διαβαίνειν σὺν τῷ στρατεύματι ἐπὶ Καρίαν καὶ Φάρακα τὸν ναύαρχον σὺν ταῖς ναυσὶ παραπλεῖν. οἱ μὲν δὴ ταῦτ' ἐποίουν.  
[ταύτῃ = σ’αυτό το μέρος// ἐστί ἐπί τινι = είναι στην εξουσία κάποιου // συγχωρῶ + τελ. απρμφ. = συμφωνώ να]
                                       παρατηρήσεις
1.  Να μεταφραστεί το κείμενο.
2.  Να γραφεί ό,τι ζητείται για καθέναν από τους ακόλουθους 

    τύπους:
•    ἀφικνούμενοι: το β΄ενικό σε όλες τις εγκλίσεις στον ίδιο χρόνο.
•    πόλεων: κλητική ενικού και δοτική πληθυνυτικού
•    κακῶς: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς
•    πάσχοι: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα και στον    

     παρακείμενο.
•    νομίζειν: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα και στον αόριστο.
•    διαβαίνειν: το απρμφ. αορίστου και το β΄ ενικό στην 

      προστακτική στον ίδιο χρόνο.
•    παραπλεῖν: η προστακτική του ενεστώτα σε όλα τα πρόσωπα  

     και το απρμφ. μέλλοντα.
3. Να προσδιοριστεί το είδος των αντωνυμιών του κειμένου.
4. Να σχολιαστεί συντακτικά η πρόταση που εισάγεται με το ὅτι   

   (εισαγωγή, εκφορά, συντακτική θέση).
5.  Να συνταχθεί πλήρως η πρόταση που έχει ρήμα το ἐκέλευον.
6. Να προσδιοριστεί η συντακτική θέση των ομοιόπτωτων 

    ονοματικών προσδιορισμών του κειμένου.

Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

αδίδακτο 6

ΚΕΙΜΕΝΟ
᾿Εδόκει1 δέ μοι καὶ εἰς τὸ δοκιμάζειν φίλους ὁποίους ἄξιον2 κτᾶσθαι φρενοῦν3 τοιάδε λέγων4• Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Κριτόβουλε, εἰ δεοίμεθα φίλου ἀγαθοῦ, πῶς ἂν ἐπιχειροίημεν σκοπεῖν; ἆρα πρῶτον μὲν ζητητέον5, ὅστις ἄρχει6 γαστρός τε καὶ φιλοποσίας καὶ λαγνείας καὶ ὕπνου καὶ ἀργίας; ὁ γὰρ ὑπὸ τούτων κρατούμενος οὔτ' αὐτὸς ἑαυτῷ δύναιτ' ἂν οὔτε φίλῳ τὰ δέοντα πράττειν. Μὰ Δί' οὐ δῆτα7, ἔφη. Οὐκοῦν τοῦ μὲν ὑπὸ τούτων ἀρχομένου ἀφεκτέον8 δοκεῖ σοι εἶναι; Πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. Τί γάρ; ἔφη, ὅστις δαπανηρὸς ὢν μὴ9 αὐτάρκης ἐστίν, ἀλλ' ἀεὶ τῶν πλησίον δεῖται, καὶ λαμβάνων μὲν μὴ δύναται ἀποδιδόναι, μὴ10 λαμβάνων δὲ τὸν μὴ9 διδόντα μισεῖ, οὐ δοκεῖ σοι καὶ οὗτος χαλεπὸς φίλος εἶναι; Πάνυ γ’, ἔφη. Οὐκοῦν ἀφεκτέον8 καὶ τούτου; (Ξενοφών, Απομνημονεύματα, 2,6,1-3)
                                              ΣΧΟΛΙΑ
1. η προσπάθεια μετάφρασης με βάση τη σειρά των λέξεων του αρχαίου κειμένου πολλές φορές αποδεικνύεται αναποτελεσματική διότι δεν παράγει δόκιμο νεοελληνικό λόγο· γι’ αυτό επιβάλλεται η τοποθέτηση των λέξεων σε σειρά αποδεκτή από τη νέα ελληνική. Για παράδειγμα, στην πρώτη ημιπερίοδο, αν δε σημειωθεί αλλαγή της θέσης των λέξεων  (ἐδόκει δέ μοι φρενοῦν καὶ εἰς τὸ δοκιμάζειν φίλους ὁποίους ἄξιον κτᾶσθαι λέγων τοιάδε), είναι πολύ δύσκολο να  γίνει κατανοητό το νόημά της. Στη σωστή αλλαγή της σειράς των λέξεων καθοριστικός είναι ο ρόλος της σύνταξης.
2.  συχνά από τις απρόσωπες εκφράσεις παραλείπεται το ἐστί(ν)
3.  φρενῶ  τινα εἴς τι = καθοδηγώ κάποιον σε κάτι
4.  η μτχ. σε ονομαστική δηλώνει ότι το ρήμα ἐδόκει είναι προσωπικό
5.  ζητητέον ἐστί = δεῖ ζητεῖν
6.  τα ρήματα που δηλώνουν εξουσία συντάσσονται με γενική
7.  ενν. αὐτὸς ἑαυτῷ δύναιτ' ἂν οὔτε φίλῳ τὰ δέοντα πράττειν
8.  ρηματ.  επίθ. του ἀπέχομαι ( = [+ γεν.] μένω μακριά από κάτι )· ανάλυση: ἀφεκτέον εἶναι = δεῖν ἀπέχεσθαι, ἀφεκτέον ἐστίν = δεῖ ἀπέχεσθαι 
9.  η παρουσία της άρνησης μή στην αναφορική πρότ. ή στην επιθετική μτχ. δίνει και υποθετική χροιά (αναφορικοϋποθετική πρότ., αναφορικοϋποθετική μτχ.)
10. η άρνηση μή είναι ένα από τα κριτήρια χαρακτηρισμού μιας μτχ. ως υποθετικής