«Τα αρχαία ελληνικά είναι… cool!», λένε Γερμανοί μαθητές

Σε περίπου 200 σχολεία στη Γερμανία ακόμα και σήμερα διδάσκονται αρχαία ελληνικά. Για τους καθηγητές τα αρχαία είναι μέσον πολιτικής αγωγής των παιδιών, για τους μαθητές απλά κουλ

- Συ αυτός απορέεις
- Τους άλλους ποιέεις απορέειν
- Γοητεύεις με, ως γε μοι δοκέεις...

Να διαβάσουν, να μεταφράσουν και να εξηγήσουν τη σημασία του ποιέω καλούνται έντεκα 13χρονοι περίπου μαθητές στο γυμνάσιο Μπετόβεν της Βόννης. Τα παιδιά, καθισμένα το ένα δίπλα στο άλλο, και έχοντας τοποθετήσει τα θρανία τους σε σχήμα Π, φαίνονται συγκεντρωμένα και προσπαθούν με την ερασμική προφορά να διαβάσουν τις δύσκολες και άγνωστες για αυτά λέξεις. Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο υπομονετικός καθηγητής τους Ντίτερ Μπράουν τους ρωτάει επίμονα για τις ιδέες του Σωκράτη και τους εξηγεί τη διδασκαλία του.

«Εξετάζει με στόχο να βρει την αλήθεια αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Κάθε άνθρωπος πρέπει να βρει την αλήθεια για τον εαυτό του..»

Είναι η πρώτη επαφή των παιδιών με τη γλώσσα εδώ και τέσσερις μήνες που ξεκίνησε η σχολική χρονιά στα γερμανικά σχολεία. Επέλεξαν τα αρχαία ελληνικά συνειδητά και μάλιστα τα προτίμησαν από τα γαλλικά. Στο γυμνάσιο Μπετόβεν της Βόννης, οι χίλιοι περίπου μαθητές είναι υποχρεωμένοι στην ηλικία των δώδεκα ετών να επιλέξουν μια τρίτη ξένη γλώσσα. Μέχρι τότε μαθαίνουν υποχρεωτικά αγγλικά και λατινικά και στην 8η, σύμφωνα με το γερμανικό σύστημα, μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στα γαλλικά και τα αρχαία ελληνικά.

Είναι cool και η Ελλάδα ανακάλυψε τη δημοκρατία

Δεν είναι πολλά τα παιδιά που επιλέγουν τα αρχαία, περίπου είκοσι από τα 120 που έχουν δικαίωμα επιλογής, ωστόσο η Μελίσα, η Αγλαΐα, ο Κρίστιαν, η Κόζιμα, η Φελίτσιτας, ο Κόνραντ είναι κάποια από αυτά, και με πολλή ζωντάνια και προθυμία θέλησαν να εξηγήσουν στην Deutsche Welle τους λόγους που το έκαναν:

-          Μια αρχαία γλώσσα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα και είναι πολύ πιο συναρπαστικό να λες ότι έμαθα αρχαία ελληνικά από το να λες ότι έμαθα γαλλικά. Φαίνεσαι πιο έξυπνος, όταν λες πως μαθαίνεις αρχαία ελληνικά.
-          Μαθαίνεις πολλά για τη ζωή. Μαθαίνεις από που προέρχονται τα γράμματα αλλά μαθαίνεις και πολλά για την ιστορία.
-          Δεν χρειάζεται να ξέρεις να μιλάς, αλλά κάποια πράγματα είναι σημαντικό να τα γνωρίζεις. Οι Έλληνες νομίζω ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν τη δημοκρατία.
-          Πιστεύω ότι τα αρχαία ελληνικά είναι μέρος της σημερινής μας κουλτούρας ή για να το πω διαφορετικά η Ελλάδα είναι ο πρόγονος της σημερινής μας κουλτούρας, της δημοκρατίας. Είναι κάτι διαφορετικό.
-          Εγώ μαθαίνω αρχαία ελληνικά γιατί μιλάει και ο πατέρας μου και το βρίσκω κουλ να μαθαίνεις από που προέρχονται τόσες λέξεις που χρησιμοποιούνται σε άλλες γλώσσες.
Δεν είναι μόνο η γλώσσα αλλά οι ιδέες που κυρίως συγκινούν

Ο Κόνραντ ήταν ο μοναδικός που κάποιος στην οικογένειά του είχε σχέση με τα αρχαία ελληνικά. Η διδασκαλία των αρχαίων βέβαια έχει μακρά παράδοση στη Γερμανία. Γνώρισε μεγάλη άνθιση κυρίως τον 18ο  και 19ο  αιώνα. Σήμερα διδάσκονται σε περίπου 200 σχολεία σε ολόκληρη τη χώρα. Τα περισσότερα βρίσκονται στη Βαυαρία και τη Βάδη-Βυρτεμβέργη ενώ ο αριθμός των μαθητών, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, ανέρχεται σε περισσότερους από 11.000 συνολικά. Ο αριθμός βέβαια φθίνει από τη δεκαετία του 1970 οπότε έγιναν μεγάλες μεταρρυθμίσεις και δόθηκε βαρύτητα σε άλλα μαθήματα όπως για παράδειγμα στα παιδαγωγικά ή την κοινωνιολογία.

Στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, όπου βρίσκεται και το γυμνάσιο Μπετόβεν στη Βόννη, περίπου 40 φιλόλογοι διδάσκουν αρχαία ελληνικά και κάθε χρόνο λίγο πριν τα Χριστούγεννα διοργανώνουν ένα τριήμερο συνέδριο, το οποίο αφορά θέματα διδασκαλίας αλλά και ουσίας των κειμένων. Φέτος για παράδειγμα ανάμεσα σε άλλα ασχολήθηκαν και με τον «παντοπόρο άπολι» στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, «τον άνθρωπο που θέτει εαυτόν εκτός πολιτικής κοινωνίας».

Η αγάπη, η προθυμία και το ενδιαφέρον για το αντικείμενό τους είναι προφανής με όσους φιλολόγους ήρθαμε σε επαφή. «Δεν μαθαίνουμε μόνο τη γλώσσα. Πρέπει γρήγορα να γίνεται σαφές ποιός είναι ο στόχος. Δεν είναι η επικοινωνία αλλά ο τρόπος σκέψης, τα σπουδαία κείμενα και θέματα, στα οποία οι Έλληνες υπήρξαν οι μεγάλοι πρωτοπόροι στην Ευρώπη » λέει ο Ντίτερ Μπράουν.

Τα κείμενα του Πλάτωνα και του Ξενοφώντα καταφέρνουν λοιπόν ακόμα και σήμερα να κινούν την περιέργεια και το ενδιαφέρον όχι μόνο των φιλολόγων αλλά και μαθητών στη Γερμανία. ( από το διαδίκτυο)

Πηγή: Deutsche Welle

Στίβεν Χόκιν: Είναι μετρημένες οι ημέρες μας στη γη

Στα 74 του ο Στίβεν Χόκιν έχει πολλάκις αναφερθεί στην καταδικασμένη ανθρώπινη ύπαρξη η οποία κινδυνεύει τόσο από την κατακόρυφη αύξηση των πυρηνικών όσο και από την χωρίς όριο καταστροφή του πλανήτη.

Ο Στίβεν Χόκιν έχει επίσης έχει «κρούσει» τον κώδωνα του κινδύνου αρκετές φορές αναφορικά με το ζήτημα της εξέλιξης της τεχνητής νοημοσύνης, σημειώνοντας πως ένα τέτοιο σενάριο θα σημάνει αυτόματα και το τέλος του ανθρώπινου είδους.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας ομιλίας του ο Στίβεν Χόκιν απαντώντας σε σχετική ερώτηση υπογράμμισε πως υπό τις παρούσες συνθήκες η μόνη ελπίδα για τους ανθρώπους είναι η εύρεση νέου πλανήτη… συγκεκριμένα ο ίδιος σημείωσε «οφείλουμε να συνεχίσουμε να επενδύουμε στα ταξίδια του διαστήματος καθώς είναι η μοναδική ελπίδα για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Δεν πιστεύω πως θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε για περισσότερα από 1000 χρόνια στον εύθραυστο πλανήτη μας».
Κλείνοντας πάντως την ομιλία του ο Στίβεν Χόκιν έσπευσε να τονώσει το ηθικό των σπουδαστών που είχαν την τύχη να τον δουν από κοντά λέγοντας «συνεχίστε να κοιτάζετε ψηλά στα αστέρια γιατί εκεί είναι το μέλλον και σταματήστε να κοιτάζετε χαμηλά στο έδαφος». (από το διαδίκτυο)

Πόλεμος και χρεοκοπία

Το βιβλίο «Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις, 1821-2016» του Γιώργου Δερτιλή ερευνά την ιστορία του νέου ελληνικού κράτους μέσα από τους αγώνες, τις τραγωδίες, αλλά και τις οικονομικές του αποτυχίες

Στους δύο αιώνες ιστορίας του, το νέο ελληνικό κράτος ταυτίστηκε με τις εξελίξεις της Ευρώπης. Συμμετείχε ενεργά στην εξέλιξη του Ανατολικού Ζητήματος τον 19ο αιώνα, πήρε το μέρος των νικητών στους δύο αιματηρούς παγκόσμιους πολέμους και στον Ψυχρό Πόλεμο του 20ού, ενώ στο ενδιάμεσο βυθίστηκε σε τέσσερις εμφυλίους και έξι πτωχεύσεις (τις συνέπειες της έβδομης έχουμε την ατυχία να τη βιώνουμε εδώ και αρκετά χρόνια). Η Ελλάδα πήρε εναλλάξ τη μορφή του ένδοξου μαχητή, του Κάιν και του ζητιάνου. Και όλοι αυτοί οι ρόλοι αλληλοπλέκονται μεταξύ τους.

Αυτό μας θυμίζει ο Γιώργος Δερτιλής, ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς της εποχής μας, ο οποίος αναζητά μέσα από τα μονοπάτια της ελληνικής ιστορίας τα βαθύτερα αίτια για τις διαδοχικές κρίσεις που έχει βιώσει το ελληνικό κράτος. «Αν οι Έλληνες πολίτες γνώριζαν τα σφάλματα που οδήγησαν στις έξι πρώτες πτωχεύσεις της Ιστορίας μας, θα είχαμε αποφύγει την έβδομη. Αν οι Έλληνες πολιτικοί γνώριζαν τα σφάλματα που οδήγησαν στους εμφυλίους πολέμους της Ιστορίας μας, θα είχαν αποκηρύξει τις εμφυλιοπολεμικές τους δημαγωγίες», αναφέρει ο Δερτιλής στα προλεγόμενα του (τελευταίου του, όπως αναφέρει ο ίδιος, μια και «σαράντα χρόνια στο επάγγελμα του ιστορικού και του δασκάλου είναι βαρύ φορτίο) βιβλίου του, «Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις, 1821-2016», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

Κεντρικό ρόλο στην επιχειρηματολογία του Δερτιλή έχει ένας φαύλος κύκλος ή -όπως προτιμά ο ίδιος- μία «φαύλη σπείρα». Πιο συγκεκριμένα, εξηγεί: «Σε όλους τους πολέμους και σε όλες τις πτωχεύσεις της νεοελληνικής Ιστορίας επαναλαμβάνεται μία αλληλουχία αιτίων και αιτιατών: οι υπέρμετρες στρατιωτικές δαπάνες, η υπερχρέωση και τα ανεπαρκή φορολογικά έσοδα συνδέονται σε φαύλο κύκλο ή, ορθότερα, σε “φαύλη σπείρα”. Αυτή η δίνη στροβιλίζεται κατά κάποιον τρόπο γύρω από τον άξονα πόλεμος - πτώχευση, οδηγώντας συνήθως σε αναδιάρθρωση του χρέους υπό διεθνή δημοσιονομικό έλεγχο. Επειτα, μια δύσκολη οικονομική ανάκαμψη ενεργοποιεί αργά ή γρήγορα μια νέα αλληλουχία υπερχρέωσης και εξοπλισμών, που οδηγεί στην επόμενη πτώχευση, ή στον επόμενο πόλεμο, ή και στα δύο. [...]».

Ο ίδιος επισημαίνει ότι αυτή η σπείρα υπονοεί μία συσχέτιση ανάμεσα στους πολέμους, τις πτωχεύσεις και τις κρίσεις, κάτι το οποίο δεν σημαίνει αναγκαστικά αιτιότητα. Και συμπληρώνει: Οι πρωταρχικές ωστικές δυνάμεις που έθεσαν σε κίνηση τη σπείρα ήταν αφενός ο εθνικισμός, που ξεσήκωσε την Επανάσταση του ’21 και αφετέρου το αδελφοκτόνο σύνδρομο του Κάιν, που έφερε τον πρώτο εμφύλιο πόλεμο. Το σύνδρομο του Κάιν είναι άλλωστε κοινό στοιχείο όλων των πολέμων από καταβολής κόσμου και ο εθνικισμός κοινό στοιχείο των μοντέρνων πολέμων, από τον ίδιο αιώνα και μετά».

Η μοναδική περίπτωση πτώχευσης για την οποία δεν είχαν καμία ευθύνη οι Έλληνες συνδέεται με την επέτειο που γιορτάζουμε σήμερα. «Η έκτη πτώχευση της νεοελληνικής Ιστορίας ξεκίνησε το 1940. Ήταν η μόνη για την οποία οι Έλληνες δεν είχαν καμίαν απολύτως ευθύνη». Ωστόσο η τραγωδία μας δεν σταμάτησε εκεί. Γιατί ενώ να φροντίσουμε να ανασυγκροτήσουμε τη χώρα μετά την καταστροφική Κατοχή, χωριστήκαμε σε δύο στρατόπεδα και αρχίσαμε να πολεμάμε ο ένας τον άλλο μέχρι εσχάτων. «Ο Εμφύλιος έφερε νέες υλικές καταστροφές, χειρότερες από εκείνες της ξένης κατοχής. Η νίκη των κεντροδεξιών κυβερνήσεων είχε τεράστιο κόστος [...]. Άφησε επιπλέον μία εμφυλιοπολεμική νοοτροπία που διχάζει ακόμη και σήμερα τους Έλληνες• και που είναι ένα από τα σημαντικότερα αίτια της σημερινής κρίσης [...]».

Αυτή η νοοτροπία, λοιπόν, εξακολουθεί να δηλητηριάζει την ελληνική κοινωνία: «Η εμφυλιοπολεμική δημαγωγία οδηγεί σε δικτατορία με κουρελιασμένο μανδύα ψευδοκοινοβουλευτισμού. Βαριά η λέξη, αλλά όχι άδικη. Είναι άραγε ασήμαντες οι ανοησίες και οι ψευτιές των “εκπροσώπων του Λαού” που παρελαύνουν στις οθόνες; Είναι μήπως τυχαίοι οι ψευτοδιαξιφισμοί και οι αλληλοκατηγορίες, τα σκισμένα μνημόνια, οι ελαστικές συνειδήσεις και τα ανύπαρκτα ή ψευδή “πόθεν έσχες”; Και είναι περίεργο που οι μισοί τουλάχιστον Έλληνες έχουν υποβάλει την παραίτησή τους ως ψηφοφόροι και ως πολίτες και αφήνονται στο έλεος των φαύλων, ανικάνων, αμορφώτων και ανοήτων ανθρώπων που ψηφίζουν τους νόμους του εκάστοτε αφέντη-πρωθυπουργού;», διαπιστώνει δυσοίωνα ο ιστορικός.

Είναι, όμως, όλα σκούρα; Ίσως όχι όλα, σπεύδει να διευκρινίσει: «Υπάρχουν και οι παρενθέσεις της αισιοδοξίας που χρειαζόμαστε για να παίρνουμε κουράγιο ενάντια στην παραίτηση. Στις παρενθέσεις αυτές προσπαθώ να δείξω πότε και πώς είναι πιθανό και εφικτό να τελειώσει η κρίση. Με αισιοδοξία, λοιπόν, κλείνει το βιβλίο, και μακάρι να βγω αληθινός». Και το ίδιο ευχόμαστε και εμείς, μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής δυσπραγίας, αλλά και εν δυνάμει διεθνούς αστάθειας – χορηγία ενός Προέδρου από τη γείτονα που φαίνεται ότι θέλει να ρίξει και πάλι καύσιμο στις αδηφάγες φλόγες του εθνικισμού που πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε να αφήσουμε πίσω. (από το διαδίκτυο)

Το τέλος του «κανονικά» εργαζομένου

«Ο τρόπος που εργαζόμαστε αλλάζει: οι συνάδελφοι μπορεί να βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου, μπορείς να στήσεις μια επιχείρηση με ένα smartphone και να είσαι αυτοαπασχολούμενος», γράφει στον Guardian ο Μάθιου Τέιλορ, στο άρθρο του: «Θα πω στην Τερέζα Μέι ποιο είναι το πρόβλημα στην εργασία σήμερα».

Ο αριθμός των εργαζομένων στη Βρετανία που απασχολούνται με συμβόλαια «zero-hours» (μια, ας την ονομάσουμε, «ευέλικτη» μορφή εργασίας) αυξήθηκε κατά 20% σε ένα χρόνο – 900.000 άτομα, 3% του εργατικού δυναμικού. Ενδειξη ότι η επισφαλής απασχόληση γίνεται όλο και πιο έντονο χαρακτηριστικό της αγοράς εργασίας.

Οι εργαζόμενοι στο σκληρό περιθώριο της αγοράς εργασίας πληρώνονται κατά 50% χαμηλότερα από τη μέση αμοιβή του κανονικά εργαζόμενου (7,5 λίρες ανά ώρα, 11,5 λίρες ανά ώρα αντίστοιχα).

Στις 15/07, σε άρθρο για την «Απαξίωση της εργασίας» υπενθυμίζαμε μια παλαιότερη αναφορά της «Κ» από το μακρινό 2009 (24/05): «Οι εργαζόμενοι δουλεύουν πολλές ώρες χωρίς να πληρώνονται γι’ αυτές, πολυαπασχολούνται από ανάγκη, αμείβονται πολύ κάτω από τις κατώτατες συμβάσεις εργασίας, με καθυστερήσεις μηνών και με ποσά που δεν αντιστοιχούν σε αυτά που υπογράφουν ότι λαμβάνουν, τρομοκρατούνται...».

Το εργασιακό τοπίο αλλάζει ταχύτατα σε όλον τον κόσμο, οι άνθρωποι που ζουν ασταθώς και άτσαλα αυξάνονται, επιστήμονες και επιχειρηματίες υποστηρίζουν ότι το θέμα δεν μπορεί να επαφίεται στην «αυτορρύθμιση της αγοράς», ότι απαιτούνται μέτρα κοινωνικά και πολιτικά. Ποια και προς ποια κατεύθυνση, είναι το καθοριστικό ερώτημα. Η Ελλάδα, μέσα στον κυκεώνα των αλλαγών, έχει μία επιπλέον «διαρροή». Οι πτυχιούχοι επιστήμονες που μετανάστευσαν στο εξωτερικό την τελευταία εξαετία υπολογίζονται σε περισσότεροι από 330.000. Πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να φέρει πίσω τα καλύτερα μυαλά της, ώστε να γίνουν η ατμομηχανή της ανάκαμψης; Αυτό ήταν το θέμα του τρίτου ετήσιου συνεδρίου της οργάνωσης Reload Greece («Κ» 1/10, του Γιάννη Παλαιολόγου). Το περασμένο Σάββατο, περίπου 200 Ελληνες επαγγελματίες, εργαζόμενοι στο Λονδίνο, αναζητούσαν τρόπους για να προσφέρουν, να συνεργαστούν, δικτυωμένοι με την ελληνική οικονομία. Και όπως τόνισε ο οικονομολόγος Αρίστος Δοξιάδης, η στήριξη Ελλήνων του εξωτερικού που είναι στελέχη εταιρειών ή επιστήμονες υψηλού κύρους μπορεί να αποβεί καθοριστική στην ανάπτυξη και επιτυχία νέων εξειδικευμένων ιδεών - εφαρμογών.

Δύο διαφορετικά θέματα, μπορεί να σκεφτεί κανείς. Τι σχέση μπορεί να έχει αυτό το σύγχρονο πρεκαριάτο («το προλεταριάτο έχει αντικατασταθεί από το προσωρινάτο», έχει σχολιάσει προσφυώς ο Βασίλης Παπαβασιλείου) με τους προνομιούχους Ελληνες της διασποράς; Πού συναντιούνται η επισφάλεια του ενός με την αναζήτηση ενός οικονομικού δεσμού με την πατρίδα, του άλλου; Θέματα αταίριαστα και ετεροβαρή, είναι η πρώτη σκέψη. Και αν οι Ελληνες του εξωτερικού ενεργοποιηθούν, από τη βάση του ο καθένας, και συμβάλουν στην ανάπτυξη ψηφιακών, για παράδειγμα, εφαρμογών που στρέφονται γύρω από τον τουρισμό ή τη ναυτιλία; Δεν θα δημιουργηθούν και θέσεις εργασίας;

Προφανώς δεν θα πρόκειται για μαζική ούτε για μαγική λύση. Και μάλλον θα πρέπει να απομακρυνθούμε από παρόμοιες σκέψεις. Το κλίμα θα αλλάξει αργά και βασανιστικά, χρειάζεται συμβολή και συμμετοχή πολλών παραγόντων, ο «κανονικά» εργαζόμενος, εν τω μεταξύ, θα γίνεται όλο και πιο δυσεύρετο «είδος». Η τελευταία διαπίστωση μπορεί να περιλαμβάνει και τον σπόρο μιας αλλαγής που κυοφορείται. Μιας αλλαγής συνολικής που δεν γίνεται χωρίς δαπάνη και απώλειες. (Μαρία Κατσουνάκη, Καθημερινή, 5.10.2016)

«Γρύπας Πολεμιστής»;

ΕΓΙΝΕ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Ο πολεμιστής του τάφου της Πύλου ήταν όμορφος με μακριά μαλλιά: Τι λέει η υπεύθυνη ανασκαφών

Ένας όμορφος άνδρας, με μακριά μαύρα μαλλιά, ήταν πιθανόν ο «Γρύπας Πολεμιστής», όπως αποκαλείται ο «ένοικος» του τάφου του 1.500 π. Χ., που αποκαλύφθηκε πέρσι στον 'Ανω Εγκλιανό της Πύλου, δίπλα από το μυκηναϊκό ανάκτορο του Νέστορος. 

Το πρόσωπό του, που ανασυστάθηκε από τα οστά του κρανίου του, όπως και τα νέα ερευνητικά δεδομένα, θα παρουσιαστούν σήμερα στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, ώρα 19:00, από τους αρχαιολόγους Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, οι οποίοι το καλοκαίρι του 2015 βρήκαν κάτι μοναδικό: Έναν ασύλητο, λακκοειδή τάφο με τον σκελετό άνδρα, ηλικίας 30 με 35 ετών, καθώς και περισσότερα από 1.400 μοναδικά αντικείμενα ως κτερίσματα για τη μετά θάνατο ζωή του.

«Από ό,τι φαίνεται ήταν ένας όμορφος άνδρας. Τον έχουμε αποκαταστήσει με μακριά μαύρα μαλλιά, με βάση την αναπαράσταση πολεμιστή που βρέθηκε σε μία σφραγίδα στον τάφο και η οποία θα δημοσιευτεί του χρόνου.
Θα δείξουμε την εικόνα του κατά τη διάρκεια της ομιλίας μας», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η δρ. Στόκερ, η οποία μαζί με τον άνδρα της, καθηγητή Τζακ Ντέιβις, θα δώσουν διάλεξη με θέμα «Lord of the Gold Rings: The Grave of the Griffin Warrior of Pylos» («Ο 'Αρχοντας των Χρυσών Δαχτυλιδιών: Ο Τάφος του Γρύπα Πολεμιστή της Πύλου»). 

Η ανασύσταση του προσώπου του έγινε από τους Lynne Schepartz και Tobias Houlton του Πανεπιστημίου του Ουιτγουότερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Πέρσι, η συγκλονιστική ανακάλυψη είχε χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ως «η πιο εντυπωσιακή περίπτωση επίδειξης προϊστορικού πλούτου σε ταφικά μνημεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας, που έχει έρθει στο φως τα τελευταία 65 χρόνια». 

Τα ευρήματα συνηγορούσαν και με το παραπάνω σε αυτό: Χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια και κύπελλα, ένα χάλκινο σπαθί με επιχρυσωμένη ελεφαντοστέινη λαβή, μια σπάνια χρυσή αλυσίδα, ασημένια κύπελλα -ορισμένα με χρυσά χείλη-, χάλκινα αγγεία και κύπελλα, ένας χάλκινος αμφορέας, χάλκινες πρόχοι και λεκανίδες, 50 και πλέον σφραγιδόλιθοι, περισσότερες από 1.000 ψήφους από πολύτιμους λίθους και άλλα εντυπωσιακά.

Πολλά ήταν έργα μινωικής τεχνοτροπίας, που σε συνδυασμό με την εποχή τους οδήγησε τους ανασκαφείς στην υπόθεση ότι μπορεί να αποτελούσαν προϊόντα λεηλασίας από επιδρομή στην Κρήτη.

Σε άρθρο, όμως, που δημοσιεύουν στο περιοδικό «Hesperia» εστιάζουν σε κάτι διαφορετικό. «Αυτό που προτείνουμε στο Hesperia δεν έχει να κάνει με τον τρόπο που αποκτήθηκαν αυτά τα αντικείμενα, αλλά με το γιατί. 

Δηλαδή ισχυριζόμαστε ότι τα συγκεκριμένα αντικείμενα που βρέθηκαν στην ταφή επιλέχθηκαν σκοπίμως και τοποθετήθηκαν στον τάφο για να μεταφέρουν ορισμένα νοήματα, τα οποία σχετίζονται με τα συμβολικά συστήματα που υπήρχαν ήδη στη Μυκηναϊκή κοινωνία», αναφέρει η αρχαιολόγος.

Ποια, όμως, είναι αυτά τα μινωικά θέματα που απεικονίζονται στα ευρήματα και δη στα χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια; «Είναι πολλά», μας απαντά η κ. Στόκερ. «Έχουν να κάνουν με τελετές που σχετίζονται με μία θεά και με την εμφάνισή της, ενώ συχνές είναι και οι σκηνές με τα ταυροκαθάψια», συμπληρώνει. 

Η εύρεση τεσσάρων χρυσών σφραγιστικών δαχτυλιδιών με εικονογραφία τέτοιου τύπου είναι κάτι ιδιαίτερα σπάνιο και ασυνήθιστο. Ή μήπως μοναδικό;

 «Ειδικά το μεγαλύτερο χρυσό δαχτυλίδι έχει χαραχτεί με τέτοια λεπτομέρεια που δεν υπάρχει πουθενά παράλληλο του μεταξύ των χρυσών σφραγιστικών δαχτυλιδιών που γνωρίζουμε ως σήμερα.

Οι σκηνές των γυναικών σε αυτό το δαχτυλίδι επαναλαμβάνονται και σε άλλες γνωστές σφραγίδες της Κρήτης, όμως το δαχτυλίδι της Πύλου συνενώνει μικρότερες γνωστές παραστάσεις σε μια μεγαλύτερη και πιο σύνθετη τελετουργική σκηνή», σημειώνει η ομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στον τάφο υπήρχαν κι άλλα απρόσμενα ευρήματα, όπως χτένες και ένας καθρέπτης. 

Ποια η σημασία τους σε έναν τάφο άνδρα; «Χτένες και καθρέπτες έχουν μια γενικότερη σχέση με τις ταφές πολεμιστών», απαντά η κ. Στόκερ, που συμπληρώνει ότι ίσως αντανακλούν ένα έθιμο στολίσματος πριν από τη μάχη. Και το νόημα που υπάρχει πίσω από την απεικόνιση γρύπα σε δυο από τα ευρήματα (κομμάτια ελεφαντοστού, με το ένα να απεικονίζει γρύπα με μεγάλα φτερά και το άλλο λέοντα που επιτίθεται σε γρύπα), τα οποία έδωσαν και την ονομασία στον πολεμιστή;

«Ο γρύπας αντανακλά ένα πολύ γνωστό σύστημα εξουσίας, που πλαισιώνει τον θρόνο της Πύλου, όπως και του Μίνωα της Κνωσού», απαντά.

Όσο για τη σημασία των ευρημάτων, πέρα από την τέχνη και τον πλούτο τους, η αρχαιολόγος τονίζει ότι «σε όρους χρονολόγησης, η ανακάλυψη τόσων διαφορετικών τύπων αντικειμένων μέσα σε έναν τάφο με μία μοναδική ταφή είναι ύψιστης σημασίας», αναφερόμενη προφανώς στην εξαιρετική ευκαιρία που δίνει μια τέτοια αδιατάρακτη ταφή τόσο για τη μελέτη των ταφικών εθίμων στην Πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή όσο και για τη σχέση του φύλου με τα κτερίσματα και την ταφική γνώση, που δεν θα μπορούσε να αποκτηθεί μέσα από τη μελέτη περισσότερων τυπικών ομαδικών τάφων.

Η κ. Στόκερ, μαζί με τον άνδρα της, θα συνεχίσουν τις ανασκαφές στην Πύλο τουλάχιστον για άλλα τρία χρόνια. Η μετάδοση της ομιλίας θα γίνει ζωντανά από την ιστοσελίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (iefimerida.gr).