Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012

αδίδακτο 5

                                                            ΚΕΙΜΕΝΟ
῎Ετι δὲ μειράκιον ὢν1 ἐστρατεύσατο2 τὴν εἰς Ποτείδαιαν στρατείαν, καὶ Σωκράτη σύσκηνον εἶχε καὶ παραστάτην ἐν τοῖς ἀγῶσιν. ἰσχυρᾶς δὲ γενομένης3 μάχης ἠρίστευσαν μὲν ἀμφότεροι, τοῦ δ' ᾿Αλκιβιάδου τραύματι περιπεσόντος4 ὁ Σωκράτης προέστη5 καὶ ἤμυνε6, καὶ μάλιστα δὴ προδήλως ἔσωσεν αὐτὸν μετὰ τῶν ὅπλων. ἐγίνετο μὲν οὖν τῷ δικαιοτάτῳ λόγῳ Σωκράτους τὸ ἀριστεῖον· ἐπεὶ δ' οἱ στρατηγοὶ διὰ τὸ ἀξίωμα τῷ ᾿Αλκιβιάδῃ σπουδάζοντες7 ἐφαίνοντο8 περιθεῖναι9 τὴν δόξαν, ὁ Σωκράτης βουλόμενος10 αὔξεσθαι11 τὸ φιλότιμον12 ἐν τοῖς καλοῖς αὐτοῦ, πρῶτος ἐμαρτύρει13 καὶ παρεκάλει στεφανοῦν14 ἐκεῖνον καὶ διδόναι14 τὴν πανοπλίαν. (Πλούταρχος, Αλκιβιάδης, 7, 3-5)
                                                          ΣΧΟΛΙΑ
1.   ὤν: χρον. μτχ. ( = ὅτε ἦν)
2.   στρατεύομαι τὴν στρατείαν (σύστ. αντικ.) = παίρνω μέρος στην εκστρατεία
3.   (μάχης) γενομένης: γεν. απόλ., χρον. μτχ. (= ἐπεὶ μάχη ἐγένετο)
4.    περιπίπτω = α.  πέφτω πάνω σε κάποιον και τον αγκαλιάζω, β. [+ δοτ.] συναντιέμαι με κάποιον· συγκρούομαι, γ. [τραύματι] τραυματίζομαι
5.    προΐσταμαι [+ γεν.] = είμαι επικεφαλής κάποιου, στέκομαι μπροστά από κάποιον ώστε να τον προστατεύω
6.  ἀμύνω [+ δοτ.] = βοηθώ, υπερασπίζω κάποιον ή κάτι
7.  σπουδάζω: α. μέλλ.: σπουδάσομαι, β. [+ τελ. απρμφ.] είμαι πρόθυμος να, καταβάλλω κάθε προσπάθεια να
8.  φαίνομαι [ + κατηγορηματ. μτχ.] = φαίνομαι καθαρά ότι, είμαι φανερός ότι, φαίνομαι πράγματι ότι· πρκ.: πέφασμαι, πέφανσαι, πέφανται, κτλ.
9.  περιθεῖναι: απρμφ. ενεργ. αορ. του περιτίθημι = [ τινί τι] παρέχω, χορηγώ
10.   βουλόμενος: αιτιολογ.  μτχ. ( = ὅτι ἐβούλετο)
11.   αὔξομαι ή αὐξάνομαι = αυξάνομαι, γίνομαι μεγαλύτερος, περισσότερος
12. τὸ φιλότιμον = ἡ φιλοτιμία = ένθερμη αγάπη τιμής ή δόξας, φιλοδοξία
13. μαρτυρῶ = [αμτβ.] δίνω μαρτυρία, βεβαιώνω
14. στεφανοῦν, διδόναι: στον ευθύ λόγο: στεφανοῦτε, δίδοτε (το τελ. απρμφ. στον ευθύ λόγο τρέπεται σε κύρια πρότ. επιθυμίας κυρίως με προστακτ., αλλά και υποτακτ. και σπντ. ευχ. ευκτ.)

Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2012

αδίδακτο 4

                                                         ΚΕΙΜΕΝΟ
                                                         Γνῶθι σαυτόν
  πιεζόμενος δὲ ταῖς περὶ τοὺς παῖδας συμφοραῖς πάλιν πέμπω καὶ ἐπερωτῶ τὸν θεὸν τί ἂν ποιῶν τὸν λοιπὸν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσαιμι· ὁ δέ μοι ἀπεκρίνατο,   Σαυτὸν γιγνώσκων εὐδαίμων, Κροῖσε, περάσεις. ἐγὼ δ' ἀκούσας τὴν μαντείαν ἥσθην· ἐνόμιζον γὰρ τὸ ῥᾷστόν μοι αὐτὸν προστάξαντα τὴν εὐδαιμονίαν διδόναι. ἄλλους μὲν γὰρ γιγνώσκειν τοὺς μὲν οἷόν τ' εἶναι τοὺς δ' οὔ· ἑαυτὸν δὲ ὅστις ἐστὶ πάντα τινὰ ἐνόμιζον ἄνθρωπον εἰδέναι. καὶ τὸν μετὰ ταῦτα δὴ χρόνον, ἕως μὲν εἶχον ἡσυχίαν, οὐδὲν ἐνεκάλουν μετὰ τὸν τοῦ παιδὸς θάνατον ταῖς τύχαις· ἐπειδὴ δὲ ἀνεπείσθην ὑπὸ τοῦ ᾿Ασσυρίου ἐφ' ὑμᾶς στρατεύεσθαι, εἰς πάντα κίνδυνον ἦλθον· ἐσώθην μέντοι οὐδὲν κακὸν λαβών. οὐκ αἰτιῶμαι δὲ οὐδὲ τάδε τὸν θεόν. ἐπεὶ γὰρ ἔγνων ἐμαυτὸν μὴ ἱκανὸν ὑμῖν μάχεσθαι, ἀσφαλῶς σὺν τῷ θεῷ ἀπῆλθον καὶ αὐτὸς καὶ οἱ σὺν ἐμοί.   ( Ξενοφών, Κύρου Παιδεία, Ζ, 2, 20 – 22)
                                              ΣΧΟΛΙΑ
περάω –ῶ = [αμτβ.] περνώ τη ζωή μου,  οἷον τ’ εἶναι: αντικ. στο ενν. ἐνόμιζον, ἐγκαλέω -ῶ = απαιτώ κάτι δικαστικώς, κατηγορώ, ἀναπείθω = προσελκύω κάποιον, πείθω, παρακινώ
                                               ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.   Να γραφεί ό,τι ζητείται για καθένα από τους γραμματικούς τύπους που ακολουθούν:
     1.    ἐπερωτῶ: το α΄ ενικό οριστικής μέλλοντα και αορίστου 

           στη φωνή που βρίσκεται
     2.   εὐδαιμονέστατα: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους  

          βαθμούς
     3.    ἀπεκρίνατο: το β΄ ενικό προστακτικής και το απαρέμφατο   

          στον χρόνο και στη φωνή που  βρίσκεται
     4.    εὐδαίμων: η κλητική ενικού και η γενική και δοτική 

          πληθυντικού στο γένος και στον βαθμό  που  βρίσκεται
     5.    ἥσθην: το απαρέμφατο σε όλους τους χρόνους
     6.    ῥᾷστον: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς
     7.   ἐνεκάλουν: το β΄ ενικό αορίστου σε όλες τις εγκλίσεις στη 

         φωνή που βρίσκεται
     8.  στρατεύεσθαι: ο αντίστοιχος τύπος στον παρακείμενο και 

         των δύο φωνών
    9.    αἰτιῶμαι: οι χρόνοι του ρήματος
2.   Να χαρακτηριστούν συντακτικώς οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου (είδος, έγκλιση εκφοράς, συντακτική θέση)
3.  Να συνταχτούν αναλυτικά οι ημιπερίοδοι που ακολουθούν:
α.   ἐνόμιζον γὰρ τὸ ῥᾷστόν μοι αὐτὸν προστάξαντα τὴν  

      εὐδαιμονίαν διδόναι
β.  ἄλλους μὲν γὰρ γιγνώσκειν τοὺς μὲν οἷόν τ' εἶναι τοὺς δ' οὔ 
4.  εἰς πάντα κίνδυνον ἦλθον· ἐσώθην μέντοι οὐδὲν κακὸν λαβών. 

    οὐκ αἰτιῶμαι δὲ οὐδὲ τάδε τὸν θεόν: Να εξαρτηθούν οι 
   προτάσεις από το Κροῖσος λέγει και να τραπούν σε 
   απαρεμφατικές.
5.   ποιῶν, γιγνώσκων: Να αναλυθούν οι μετοχές στο αντίστοιχο  

     είδος δευτερεύουσας πρότασης.

Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012

αδίδακτο 3

                                                                ΚΕΙΜΕΝΟ
ἀλλὰ μὴν1 καὶ ὁμόνοιά γε μέγιστόν τε ἀγαθὸν δοκεῖ2 ταῖς πόλεσιν εἶναι καὶ πλειστάκις ἐν αὐταῖς αἵ τε γερουσίαι καὶ οἱ ἄριστοι ἄνδρες παρακελεύονται3 τοῖς πολίταις ὁμονοεῖν, καὶ πανταχοῦ ἐν τῇ ῾Ελλάδι νόμος κεῖται τοὺς πολίτας ὀμνύναι ὁμονοήσειν4, καὶ πανταχοῦ ὀμνύουσι τὸν ὅρκον τοῦτον• οἶμαι5 δ' ἐγὼ ταῦτα γίγνεσθαι οὐχ ὅπως6 τοὺς αὐτοὺς χοροὺς κρίνωσιν7 οἱ πολῖται, οὐδ' ὅπως6 τοὺς αὐτοὺς αὐλητὰς ἐπαινῶσιν, οὐδ' ὅπως6 τοὺς αὐτοὺς ποιητὰς αἱρῶνται8, οὐδ' ἵνα6 τοῖς αὐτοῖς ἥδωνται9, ἀλλ' ἵνα6 τοῖς νόμοις πείθωνται. τούτοις10 γὰρ τῶν πολιτῶν ἐμμενόντων11,12, αἱ πόλεις ἰσχυρόταταί τε καὶ εὐδαιμονέσταται γίγνονται• ἄνευ δὲ ὁμονοίας13 οὔτ' ἂν πόλις εὖ πολιτευθείη οὔτ' οἶκος καλῶς οἰκηθείη. (Ξενοφών, Απομνημονεύματα, 4,4,16)
                                                                     ΣΧΟΛΙΑ
1.  να μη συγχέεται με την άρνηση μή·  είναι μόριο ( = βέβαια, πράγματι, αλήθεια)· ἦ μήν = αλήθεια, βεβαιότατα· καὶ μήν = και όμως· ἀλλὰ μήν = αλλά όμως
2.  όταν υπάρχει στην πρόταση ονομαστ., είναι προσωπικό και συντάσσεται συνήθως με ειδ. απρμφ.
3.  παρακελεύομαι + δοτ. + τελ. απρμφ. = προτρέπω/παρακινώ κάποιον να
4. ὄμνυμι + απρμφ. μέλλ. (το απρμφ. μεταφράζεται ή με το ότι όταν δηλώνεται απλά μία γνώμη, ή με το να όταν δηλώνεται συγχρόνως και επιθυμία
5.  δεύτερος τύπος του ρήμ.  οἴομαι· στο β΄ εν. οριστ. ενεστ. έχει τύπο μόνο οἴει
6.  είναι δυνατή η εναλλαγή του συνδέσμου εισαγωγής (με το ὅπως εισάγονται οι τρεις πρώτες τελικές και με το ἵνα οι δύο επόμενες) στις τελικές προτάσεις
7. κρίνω τοὺς χορούς = απονέμω βραβεία στους χορούς
8.  αἱροῦμαι ( μέσο) = εκλέγω, προτιμώ // αἱροῦμαι ( παθητ.) εκλέγομαι
9.  ἥδομαι + δοτ. αιτίας = ευχαριστιέμαι σε κάτι ή για κάτι
10. τούτοις = τοῖς νόμοις
11. ἐμμένω + δοτ. = παραμένω, μένω σταθερός, μένω πιστός σε κάτι· το ρήμα ἐμμένω συντάσσεται με δοτική επειδή είναι σύνθετο με την πρόθεση ἐν, η οποία συντάσσεται μόνο με δοτική
12. η μτχ. της οποίας το υποκείμενο δεν έχει άλλη συντακτική θέση στην πρόταση είναι απόλυτη· τέτοια είναι η χρονικοϋποθετική μτχ. ἐμμενόντων ( = ὅταν ἐμμένωσι)
13. υποθετικός λόγος μπορεί να λανθάνει/κρύβεται και σε μία επιρρηματική φράση, εμπρόθετη ή απρόθετη·  εδώ, το ἄνευ ὁμονοίας ισοδυναμεί με το εἰ μὴ ὁμόνοια εἴη· για την  ανάλυση αυτή ελήφθησαν υπόψη οι δυνητικές ευκτικές πολιτευθείη ἄν και οἰκηθείη ἄν ( απλή σκέψη).

Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Νο 2


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Νο 2


1.     β΄ κλίση ουσιαστικών (βλ. σχολική γραμματική, σελ. 52-58)
2.     χρόνοι – σημασίες – συντάξεις ρημάτων: ατιîμαι, ¢κούω, ¡λίσκομαι, ¡μαρτάνω, ¢μφιέννυμι /¢μφιέννυμαι, ¢ναλίσκω/¢ναλίσκομαι, ¢νοίγω/¢νοίγομαι, ¢πεχθάνομαι
3.     κατηγορούμενο (απλό – επιρρηματικό - προληπτικό)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.      κίνδυνος, κάμινος, μυστήριον, ¢πόπλους, Ñστοàν: Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των ουσιαστικών και στους δύο αριθμούς.
2.     Να απαντηθούν οι ερωτήσεις που ακολουθούν:
1.     πώς είναι η  προστακτική ενεστώτα και η οριστική παρατατικού σε όλα τα πρόσωπα και πώς  το απαρέμφατο ενεστώτα του ρήματος ατιîμαι;
2.     πώς είναι το α΄ενικό οριστικής και οι ονοματικοί ρηματικοί τύποι του ρήματος ¢κούω στο μέλλοντα;  Πώς δικαιολογείται  ο τρόπος σχηματισμού του ενεργητικού παρακειμένου του;
3.     ποιο είναι το (σημασιολογικά) ενεργητικό του ρήματος ¡λίσκομαι και ποια η σημασία που έχει όταν συντάσσεται με την αιτιατική γραφήν + γεν. του εγκλήματος
4.     πώς είναι το α΄ενικό οριστικής και το απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα και πώς η ονομαστική ενικού ουδετέρου της μετοχής ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος ¡μαρτάνω;
5.     πώς είναι το α΄ενικό οριστικής των ιστορικών χρόνων ενεργητικής φωνής του ρήματος ¢μφισβητî και ποιο το είδος της αύξησης και του αναδιπλασιασμού που δέχεται;
6.     πώς είναι το α΄ενικό οριστικής ενεργητικού αορίστου και μέσου παρακειμένου  του  ρήματος ¢ναλίσκω και πώς του καταναλίσκω;
7.   πώς είναι οι ιστορικοί χρόνοι του ρήματος ¢νοίγω / ¢νοίγνυμι στην ενεργητική φωνή;
8.   πώς είναι το απαρέμφατο του ρήματος ¢πεχθάνομαι σε όλους τους χρόνους;
3.     Να βρεθεί ο τρόπος σύνταξης των υπογραμμισμένων ρηματικών τύπων στα παραδείγματα που ακολουθούν. Να μεταφραστούν τα παραδείγματα.
1.      teleutîn d' ej toàt' ¢naide…aj Ãlqen, ésq' ¡p£ntwn me tîn gegenhmšnwn Æti©to
2.      Æti©to to…nun tij tina Ñfe…lein cr»mata, Ð d' ºrne‹to
3.      Ð d' ¢koÚsaj Æti©to aÙtÕn Óti oÙ toàto prîton ºrèta
4.      PrwtagÒraj tÕn lÒgon Æti©to duscerÁ εἶnai
5.      nàn kÒlakej kaˆ qeo‹j ™cqroˆ kaˆ t¥ll' § pros»kei p£nt' ¢koÚousin.     
6.      kaˆ lšgw mn ¤per ½kousa tÁj mhtrÒj
7.      •A mn aƒ SeirÁnej ™pÍdon tù 'Odusse‹ ½kousaj `Om»rou
8.      ”Hkousa dš pote aÙtoà kaˆ perˆ f…lwn dialegomšnou
9.        ½dh g£r tou œgwge kaˆ ½kousa tîn sofîn æj nàn ¹me‹j tšqnamen
10.    ½kouse toàton ™moˆ di£docon kaqesthkÒta
11.  'AbrokÒmaj  ½kouse Kàron ™n Kilik…v Ônta
12.  'Aghs…laoj   ½kouse toÝj polem…ouj tar£ttesqai di¦ tÕ a„ti©sqai ¢ll»louj toà gegenhmšnou
13.  o† ge m¾n 'Arge‹oi   ½kousan Ôpisqen Ôntaj toÝj Lakedaimon…ouj
14.    kaˆ g¦r Øme‹j ™ke…nwn prÒteron ºkoÚsate kathgoroÚntwn
15.    Ð d' ¢pekr…nato Óti ¢koÚei 'AbrokÒman ™cqrÕn ¥ndra ™pˆ tù EÙfr£tV potamù enai                 
4.      Να βρεθούν τα κατηγορούμενα που υπάρχουν στα παραδείγματα που ακολουθούν και να δηλωθεί η λέξη που προσδιορίζουν. Να μεταφραστούν τα παραδείγματα.
1.        e„sˆ g¦r oƒ pršsbeij oÙ tri»rwn oÙd tÒpwn oÙd' Ðplitîn oÙd' ¢kropÒlewn kÚrioi, ¢ll¦ lÒgwn kaˆ crÒnwn
2.      kaˆ esˆ mn d»pou p©sai metabolaˆ politeiîn qanathfÒroi
3.      oátoi oÙ mÒnon e„sˆ perˆ ¢nqrèpouj ¢dikètatoi, ¢ll¦ kaˆ perˆ qeoÝj ¢sebšstatoi
4.      pšraj mn g¦r ¤pasin ¢nqrèpoij ™stˆ toà b…ou q£natoj
5.      oÙd' ™stˆn, ð ¥ndrej 'Aqhna‹oi, toà ½qouj toà Ømetšrou kÚrion poiÁsai toioàton nÒmon
6.      man…a g¦r ‡swj ™stˆn Øpr dÚnam…n ti poie‹n
7.      po…ou tinÕj gšnouj ™stˆn Ð Spiqrid£thj;
8.      taàt' ™stˆn ¢ndrîn ™pistamšnwn c£ritaj ¢podidÒnai
9.      O„konÒmou ¥ra ™stˆn ¢gaqoà kaˆ to‹j ™cqro‹j ™p…stasqai crÁsqai
10.  tîn g¦r m£chn nikèntwn kaˆ tÕ ¥rcein ™st…
11.  p£nta taàta t¢gaq¦ tîn kratoÚntwn ™st…
12.  tîn mn g¦r nikèntwn tÕ ka…nein, tîn d ¹ttwmšnwn tÕ ¢poqnÇskein ™st…
13.  qrasÚtatoj ¡p£ntwn ¢nqrèpwn ™gšneto
14.  fanerÕj d ™gšneto kaˆ Ð neëj toà Poseidînoj taÚtV tÍ nuktˆ kaÒmenoj
15.  car…enta goàn kaˆ kaqar¦ kaˆ diafanÁ t¦ Ød£tia fa…netai
16.  Kàroj p£ntwn p£nta kr£tistoj ™nom…zeto
17.  Ð d tÒpoj oátoj 'Armen…a ™kale‹to ¹ prÕj ˜spšran. Ûparcoj d' Ãn aÙtÁj Tir…bazoj, Ð kaˆ basile‹ f…loj genÒmenoj
18.   kaˆ oÙc Âsson lVstaˆ Ãsan oƒ nhsiîtai, K©ršj te Ôntej kaˆ Fo…nikej.
19.  oƒ d Kerkura‹oi t¾n ƒkete…an oÙk ™dšxanto, ¢ll' ¢pr£ktouj ¢pšpemyan.
20.  E„ dš tJ doke‹ taàta kaˆ dap£nhj meg£lhj kaˆ pÒnwn pollîn kaˆ pragmate…aj enai, kaˆ m£l' Ñrqîj doke‹
21.  “Otan Øpr tîn seautoà mšllVj tinˆ sumboÚlJ crÁsqai, skÒpei prîton pîj t¦ ˜autoà diókhsen.
22.   M…nwj   o„kist¾j prîtoj tîn ple…stwn ™gšneto, K©raj ™xel£saj kaˆ toÝj ˜autoà pa‹daj ¹gemÒnaj ™gkatast»saj.
23.  tîn Korinq…wn ¢pelqÒntwn oÙ polÝ Ûsteron dška naàj aÙto‹j ¢pšsteilan bohqoÚj.
24.    taàta d diaprax£menoj Ð Kàroj ½dh skota‹oj ¢nagagën ™stratopedeÚsato ™n Qumbr£roij.
25.   Ð d Kàroj æj ede polloÝj ƒppšaj ¢nt…ouj, ½reto.
26.  kaˆ g¦r toÝj Messhnouj prètoujpthdej Ð Dhmosqšnhj proÚtaxe.