Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ – ΠΛΑΓΙΑΣΜΕΝΟΙ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ


ΟΡΙΣΜΟΣ: Λέγονται οι υποθετικοί λόγοι που έχουν ως απόδοση δευτερεύουσα πρόταση ή απαρέμφατο ή μετοχή. Π.χ.:  οἱ δὲ Κορίνθιοι ἀπεκρίναντο αὐτοῖς, ἢν τάς τε ναῦς καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπὸ ᾿Επιδάμνου ἀπαγάγωσι, βουλεύσεσθαι· ( η απόδοση βρίσκεται στο απαρέμφατο  βουλεύσεσθαι)
ΥΠΟΘΕΣΗ:  
α. ΔΕ ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ αν: 
1.     το ρήμα από το οποίο εξαρτάται η απόδοση είναι αρκτικού χρόνου
2.     το ρήμα από το οποίο εξαρτάται η απόδοση είναι ιστορικού χρόνου, αλλά δε δηλώνεται έντονα η υποκειμενική γνώμη του αφηγητή. Στην περίπτωση αυτή έχουμε υποθετικό λόγο του μη πραγματικού, της απλής σκέψης ή της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν. Π.χ.:  ἀπήγγελλον Κύρῳ ὅτι, εἰ μὴ ἐβοήθει, οἱ πολέμιοι ἐπόρθουν ἂν τὴν πόλιν. 
β. ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ (συνήθως) αν το ρήμα από το οποίο εξαρτάται η απόδοση είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνεται συγχρόνως έντονα η υποκειμενική γνώμη του αφηγητή. Στην περίπτωση αυτή έχουμε υποθετικό λόγο του πραγματικού, του προσδοκώμενου ή της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον. Π.χ.:  ἡγήσαντο, εἰ τήνδε τὴν πόλιν· ἢ ἑκοῦσαν φίλην ποιήσαιντο ἢ ἄκουσαν καταστρέψαιντο, ῥᾳδίως τῶν πολλῶν ῾Ελλήνων ἄρξειν, ἀπέβησαν εἰς Μαραθῶνα. =  ἐὰν ποιησώμεθα ἄρξομεν [η υπόθεση έχει μεταβληθεί επειδή η απόδοση ( ἄρξειν) εξαρτάται από ρηματικό τύπο ιστορικού χρόνου και έχουμε υποθετικό λόγο που δηλώνει το προσδοκώμενο]. Αντίθετα, στο παράδειγμα    περὶ τῆς πόλεως τοιαύτη δόξα παρειστήκει, ὡς εἰ μὲν πρότερον ἐπ' ἄλλην πόλιν ἴασιν, ἐκείνοις καὶ ᾿Αθηναίοις πολεμήσουσι δεν έχει μεταβληθεί η υπόθεση μολονότι η απόδοση εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου  (παρειστήκει) και ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό.
    ΚΑΝΟΝΑΣ: οι υποθετικές προτάσεις που εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο και είναι της μορφής ΄΄  εἰ + ευκτική΄΄ μπορούν να δώσουν όλα τα είδη υποθετικών λόγων εκτός από το είδος του μη πραγματικού.
ΑΠΟΔΟΣΗ: μπορεί να βρίσκεται σε:
        α. δευτερεύουσα πρόταση (ειδική, πλάγια ερωτηματική, ενδοιαστική, τελική, …)
         β. απαρέμφατο (ειδικό, ειδικό + ἄν δυνητικό, τελικό, του σκοπού)
          γ. μετοχή (κατηγορηματική, κατηγορηματική + ἄν δυνητικό, τελική, …)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1. Πρόξενος ὑπισχνεῖτο Ξενοφῶντι, εἰ ἔλθοι, φίλον αὐτὸν Κύρῳ ποιήσειν.
2. ἐλπίζω, εἰ τὴν πρὸς ἐμὲ ὁδὸν τράποιο, σφόδρ’ ἄν σε τῶν καλῶν καὶ σεμνῶν ἀγαθὸν ἐργάτην γενέσθαι.
3. Κερκυραῖοι ἐδίδασκον Ἀθηναίους ὡς μέγα ἀγαθὸν ἀποβάλοιεν ἄν, εἰ Κερκύρας στερηθεῖεν.
4. ἐπέστειλαν δὲ τῷ Κλεομβρότῳ μὴ διαλύειν τὸ στράτευμα, ἀλλ' εὐθὺς ἄγειν ἐπὶ τοὺς Θηβαίους, εἰ μὴ αὐτονόμους ἀφίοιεν τὰς πόλεις.
5.  τῶν δ' αὖ Θηβαίων οἱ προεστῶτες ἐλογίζοντο ὡς εἰ μὴ μαχοῖντο, ἀποστήσοιντο μὲν αἱ περιοικίδες αὐτῶν πόλεις, αὐτοὶ δὲ πολιορκήσοιντο.
6.  ὁ δὲ ὑπισχνεῖτο αὐτοῖς, ἐὰν νῦν ἐπίσχωσι τῆς τειχίσεως, ποιήσειν ὥστε μετὰ τῆς Λακεδαίμονος γνώμης καὶ μὴ δαπανηρᾶς τειχισθῆναι τὸ τεῖχος.
7. οἱ δ' αὖ Λακεδαιμόνιοι ἡγοῦντο, εἰ τοῦτο ἄνευ τῆς σφετέρας γνώμης ἔσοιτο, χαλεπὸν ἔσεσθαι.
8.  Κῦρος  νομίζεται, εἰ μὴ ἀπέθανεν, ἄριστος ἂν γενέσθαι ἄρχων.
9. ἡγήσαντο οὖν, εἰ ἕνα ἕλοιντο ἄρχοντα, μᾶλλον ἂν δύνασθαι τὸν ἕνα χρῆσθαι τῷ στρατεύματι καὶ νυκτὸς καὶ ἡμέρας.
10.  ἐὰν σὺ ἄφθονα χρήματα ἔχῃς, οἶδα ὅτι καὶ ἐμοὶ ἂν εἴη λαμβάνειν ὁπότε δεοίμην.
11. πάλιν ἔλεγεν ὁ Θηραμένης ὅτι εἰ μή τις κοινωνοὺς ἱκανοὺς λήψοιτο τῶν πραγμάτων, ἀδύνατον ἔσοιτο τὴν ὀλιγαρχίαν διαμένειν.
12.  ᾔδειν γὰρ ὅτι οὕτω γε τὸ ἀντίπαλον ἰσχυρὸν ἔσοιτο, εἰ τῷ  πλήθει ἡγεμόνες ἱκανοὶ προσγενήσοιντο.
13. ἐνθυμεῖσθαι δὲ καὶ τάδε χρή, ὅτι κτᾶσθαι μέν τι ἀγαθὸν καὶ ἰδιώταις καὶ πόλεσι προσήκει, ὅταν ἐρρωμενέστατοι ὦσιν, ἵνα ἔχωσιν, ἐάν ποτ' ἀδύνατοι γένωνται, ἐπικουρίαν τῶν προπεπονημένων.
14. ἔλεγον δὲ ὅτι εἰκότα δοκοῖεν λέγειν βασιλεῖ, καὶ ἥκοιεν ἡγεμόνας ἔχοντες οἳ αὐτούς, ἐὰν σπονδαὶ γένωνται, ἄξουσιν ἔνθεν ἕξουσι τὰ ἐπιτήδεια.
15. ἀλλ' ὁ ᾿Αγησίλαος καὶ τούτοις προεῖπε, τοῖς μέν, εἰ μὴ ἐκπέμψοιεν τοὺς ᾿Αργείους, τοῖς δέ, εἰ μὴ ἀπίοιεν ἐκ τῆς Κορίνθου, ὅτι πόλεμον ἐξοίσει πρὸς αὐτούς.
16. ἐκ τούτων φοβηθέντες εἶπον ὅτι ἀπίοιεν ἄν, εἰ σφίσιν ἀσφάλειαν μετὰ τῶν ὅπλων ἀπιοῦσι διδοῖεν.

5 σχόλια:

  1. Ευχαριστούμε πολύ για το βοηθητικό υλικό! Πού θα μπορούσαμε να βρούμε τις απαντήσεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετικές! Σας προσκαλώ να εγγραφείτε στο ιστολόγιό μου. http://filologoi2001.blogspot.gr/

    Καλή συνέχεια στο έργο σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το πλούσιο συγγραφικό έργο και το εξαιρετικό ιστολόγιό σου αψευδείς μάρτυρες της ύπαρξης ικανότατων φιλολόγων νέας κοπής! Συγχαρητήρια! Καλή Ανάσταση!

      Διαγραφή
    2. Σας ευχαριστώ πολύ, κ. Σαρρή! Χριστός Ανέστη! Χρόνια πολλά!

      Διαγραφή