Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012

μέτρον ἄριστον



Η ζωή είναι ωραία. Δυστυχώς, την έχουμε(;)/μας την έχουν(;) κάνει δύσκολη. Ο λυρικός ποιητής Αρχίλοχος στοχάζεται πάνω στη φύση του ανθρώπου, του κόσμου και της ζωής και καταθέτει τη δική του πρόταση για την αντιμετώπιση των δυσκολιών: κανείς μας δεν πρέπει ούτε να χαίρεται υπερβολικά με τις χαρές, ούτε να στενοχωριέται υπερβολικά με τις λύπες· και θα το πετύχουμε αυτό εφόσον κατανοήσουμε ότι η υπερβολή δεν ωφελεί σε καμία περίπτωση και πως το ΜΕΤΡΟ επιβάλλεται να χαρακτηρίζει τις πράξεις, τα συναισθήματα και τους στοχασμούς μας. Διαχρονικός, λοιπόν, και επίκαιρος ο φιλοσοφικός στοχασμός του ποιητή του 7ου αιώνα π.Χ.
Κείμενο
θυμέ, θύμ', ἀμηχάνοισι κήδεσιν κυκώμενε,
†ἀναδευ δυσμενῶν† δ' ἀλέξεο προσβαλὼν ἐναντίον
στέρνον †ἐνδοκοισιν ἐχθρῶν πλησίον κατασταθεὶς
ἀσφαλέως· καὶ μήτε νικέων ἀμφάδην ἀγάλλεο,
μηδὲ νικηθεὶς ἐν οἴκωι καταπεσὼν ὀδύρεο,
ἀλλὰ χαρτοῖσίν τε χαῖρε καὶ κακοῖσιν ἀσχάλα
μὴ λίην, γίνωσκε δ' οἷος ῥυσμὸς ἀνθρώπους ἔχει. 
 (Ἀρχίλοχος Πάριος, 67a D, 128w)
Μετάφραση
Ψυχή, ψυχή (μου), που σε ταράζουν αναπόφευκτες συμφορές, ορθώσου και διώξε (τους εχθρούς) προτάσσοντας το στήθος σου ενάντια στους εχθρούς μένοντας με σταθερότητα κοντά στις ενέδρες τους· και μήτε όταν νικάς να χαίρεσαι φανερά μήτε όταν νικηθείς να πέσεις καταγής και να οδύρεσαι στο σπίτι, αλλά  και στη χαρά  να χαίρεσαι και στη συμφορά να λυπάσαι, αλλά  όχι υπερβολικά (με μέτρο)· και μάθε ποιος ρυθμός κυβερνά τους ανθρώπους. (Μετάφραση Μιχ. Σαρρή)

Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος



Θα σας πω πώς έγινε
Έτσι είναι η σειρά

Ένας μικρός καλός άνθρωπος αντάμωσε στο
δρόμο του έναν χτυπημένο
Τόσο δα μακριά από κείνον ήτανε πεσμένος και λυπήθηκε
Τόσο πολύ λυπήθηκε
που ύστερα φοβήθηκε

Πριν κοντά του να πλησιάσει για να σκύψει να
τον πιάσει, σκέφτηκε καλύτερα
Τι τα θες τι τα γυρεύεις
Κάποιος άλλος θα βρεθεί από τόσους εδώ γύρω,
να ψυχοπονέσει τον καημένο
Και καλύτερα να πούμε
Ούτε πως τον έχω δει

Και επειδή φοβήθηκε
Έτσι συλλογίστηκε

Τάχα δεν θα είναι φταίχτης, ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;
Και καλά του κάνουνε αφού ήθελε να παίξει με τους άρχοντες
Άρχισε λοιπόν και κείνος
Από πάνω να χτυπά

Αρχή του παραμυθιού καλημέρα σας

 Ελένη Βακαλό

Τετάρτη 26 Δεκεμβρίου 2012

Λατινικά Κάλαντα



Στο Χριστουγεννιάτικο ταξίδι μου  στον κυβερνοχώρο επισκέφτηκα το ποιοτικό  ιστολόγιο  Literature attact με τα Κάλαντα στα λατινικά. Θεώρησα πρόκληση να ανταποκριθώ στην προτροπή της συναδέλφου για  απόδοσή τους στη νεοελληνική. Δημοσιεύω  τη μετάφρασή  μου.  Οποιαδήποτε πρόταση για βελτίωση ευπρόσδεκτη.



Αdeste fideles laeti triumphantes,

venite, venite in Bethlehem.
Natum videte,
regem angelorum.
Venite adoremus (ter)
Dominum.

En grege relicto, humiles ad cunas,

vocati pastores adproperant.

 Et nos ovanti gradu festinemus,
 

venite adoremus (ter)
Dominum.

Deum de Deo, lumen de lumine
gestant puellae viscera.
Deum verum, genitum non factum.
Venite adoremus (ter)
Dominum!

Cantet nunc 'Io', chorus angelorum,

cantet nunc aula caelestium,
 

Gloria! Soli Deo Gloria!
Venite adoremus (ter)
Dominum.

Ergo qui natus die hodierna.

Jesu, tibi sit gloria,
Patris aeterni Verbum caro factum.

Venite adoremus (ter)
Dominum.
Ελάτε/φτάστε πιστοί χαρούμενοι θριαμβολογώντας (πανηγυρίζοντας)
ελάτε, ελάτε στη Βηθλεέμ.
Δείτε τον γεννημένο,
τον βασιλιά των αγγέλων.
Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε
τον Κύριο.

Ιδού, αφού άφησαν το κοπάδι, ταπεινοί στην καταγωγή,
ονομαστοί (που ονομάστηκαν) ποιμένες σπεύδουν.
Κι εμείς με χαρούμενο βήμα ας σπεύσουμε,
ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε
τον Κύριο.

Θεόν εκ Θεού, φως εκ φωτός
φέρει η κοιλία παρθένου (κοπέλας).
Θεόν αληθινό, γεννηθέντα ου ποιηθέντα.
Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε
τον Κύριο.

Ας τραγουδάει τώρα ΄΄ω (επιφώνημα χαράς)΄΄, ο χορός των αγγέλων,
ας τραγουδάει τώρα η αυλή των ουρανίων,
Δόξα! Δόξα στον μόνο Θεό!
Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε
τον Κύριο.

Λοιπόν, (που) γεννήθηκε(ς) τη σημερινή μέρα.
Ιησού, σ’ εσένα ας είναι η δόξα,
του αιώνιου Πατέρα ο Λόγος (που) έγινε σάρκα.
Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε
τον Κύριο.


Το ΄΄ έλατο΄΄ στα λατινικά
O, abies

O abies, O abies
In alto regnas monte
O abies, O abies
In alto regnas monte

Non desunt tibi fólia
Hieme frigidíssima
 

O abies, O abies 
In alto regnas monte
O abies, O abies ! 

Natalem nuntias diem
 

O abies, O abies
In alto regnas monte

Est máxima laetitia
Cum luces, arbor spléndice
O abies, O abies !
Natálem nuntias diem.
Ω έλατο

Ω έλατο, ω έλατο
Σε ψηλό βουνό βασιλεύεις
Ω έλατο, ω έλατο
Σε ψηλό βουνό βασιλεύεις

Δε σου λείπουν τα φύλλα
στον πολύ παγωμένο χειμώνα
Ω έλατο, ω έλατο
Σε ψηλό βουνό βασιλεύεις
Ω έλατο, ω έλατο!
Τη γενέθλια ημέρα αναγγέλλεις
Ω έλατο, ω έλατο
Σε ψηλό βουνό βασιλεύεις

Είναι πολύ μεγάλη χαρά
Όταν φωτίζεις, λαμπερό δέντρο
Ω έλατο, ω έλατο!
Τη γενέθλια ημέρα αναγγέλλεις



Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2012

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 18



Για να χτίσεις μια χώρα, χτίσε πρώτα ένα σχολείο
  Ο  Ισάια Μπερλίν έχει πει: «Οι άνθρωποι δεν  ζουν μόνο  καταπολεμώντας τα κακά.  Ζουν με θετικούς στόχους». Η συμβουλή δεν απευθυνόταν στους ηγέτες του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Ο Μπερλίν  μιλούσε πριν από  σαράντα χρόνια και πλέον. Αλλά η ιδέα του αξίζει να προσεχθεί  από τους σημερινούς ηγέτες  του  κόσμου. Και ένας από τους πιο σημαντικούς θετικούς στόχους έχει ήδη οριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη: καθολική πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως το 2015.
  Ξέρω ότι όταν υποστηρίζω ότι η βασική εκπαίδευση για όλους μπορεί να αλλάξει το μίζερο κόσμο όπου ζούμε, ακούγομαι λίγο σαν κυρία της  βικτωριανής εποχής που απαγγέλλει την αγαπημένη της συνταγή για την πρόοδο. Συμβαίνει ωστόσο, εκτεταμένες εμπειρικές μελέτες να έχουν δείξει τον κρίσιμο ρόλο της βασικής εκπαίδευσης στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική, καθώς και στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.
 Όταν η Ιαπωνία βάλθηκε το δέκατο ένατο αιώνα να φτάσει τα δυτικά έθνη, ο θεμελιώδης εκπαιδευτικός της κώδικας, που εκδόθηκε το 1872, εξέφραζε τη δημόσια δέσμευση να εξασφαλιστεί ότι δε θα υπάρχει «καμιά κοινότητα με αναφάλβητη οικογένεια, ούτε οικογένεια με αναλφάβητο πρόσωπο». Ο Κίντο Τακαγιόσι, ένας από τους ηγέτες της ιαπωνικής μεταρρύθμισης, εξηγούσε τη βασική ιδέα: « Ο λαός μας δεν είναι διαφορετικός από τους σημερινούς Αμερικανούς ή Ευρωπαίους. Όλο το θέμα είναι η παιδεία ή η έλλειψη παιδείας». Ως το 1910, σχεδόν όλοι στην Ιαπωνία ήξεραν γράμματα, τουλάχιστον οι νέοι, και το 1913,  αν και ακόμα πολύ φτωχότερη από τη Βρετανία  ή την Αμερική, η Ιαπωνία εξέδιδε περισσότερα βιβλία από τη Βρετανία και πάνω από τα διπλάσια από την Αμερική. Η εστίαση στην εκπαίδευση ήταν, σε μεγάλο βαθμό, η αιτία για τη  φύση και την ταχύτητα της οικονομικής και κοινωνικής προόδου της Ιαπωνίας.
  Αργότερα η Κίνα, η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και άλλες οικονομίες στην ανατολική Ασία ακολούθησαν παρόμοιους δρόμους. Οι ερμηνείες για την ταχεία οικονομική τους πρόοδο συχνά αναφέρουν την προθυμία τους να αξιοποιήσουν την παγκόσμια οικονομία της αγοράς, και ορθά. Αλλά η διαδικασία αυτή υποβοηθήθηκε πολύ από την έμφαση που έδωσαν όλες αυτές οι χώρες στη βασική εκπαίδευση. Η εκτεταμένη συμμετοχή σε μια παγκόσμια οικονομία θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί αν οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να διαβάζουν και να γράφουν - ή να παράγουν σύμφωνα με προδιαγραφές και οδηγίες.
Η συμβολή της βασικής εκπαίδευσης στην ανάπτυξη δεν περιορίζεται όμως στην οικονομική πρόοδο. Η εκπαίδευση έχει εγγενή σημασία. Η ικανότητα γραφής και ανάγνωσης μπορεί να επηρεάσει βαθιά την ποιότητα της ζωής  κάποιου. Επίσης, ένας μορφωμένος  πληθυσμός μπορεί καλύτερα να αξιοποιήσει δημοκρατικές ευκαιρίες παρά ένας αμόρφωτος. Ακόμα, η ικανότητα να διαβάσουν κείμενα και νομικές διατάξεις, μπορεί να βοηθήσει υποταγμένες γυναίκες και άλλες καταπιεσμένες  ομάδες να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους και να διεκδικήσουν περισσότερη δικαιοσύνη. Και η γυναικεία μόρφωση μπορεί να ενισχύσει τη φωνή των γυναικών στις οικογενειακές υποθέσεις και να περιορίσει την ανισότητα των φύλων σε άλλους τομείς, προς όφελος τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, καθώς η δύναμη που αποκτούν οι γυναίκες όταν ξέρουν γράμματα,  τείνει να περιορίζει την παιδική θνησιμότητα και να μειώνει πολύ σημαντικά τα ποσοστά γονιμότητας.
 Οι ζωές που περισσότερο βαρύνονται και  φτωχαίνουν από τις υπερβολικά συχνές γεννήσεις και την ανατροφή των παιδιών είναι εκείνες των νέων γυναικών. Μια μεγαλύτερη φωνή των νέων  γυναικών στις οικογενειακές αποφάσεις τείνει γι’ αυτό να περιορίζει δραστικά τα ποσοστά των γεννήσεων. Για παράδειγμα, τα ποσοστά γονιμότητας στις διάφορες περιοχές που απαρτίζουν την Ινδία διαφέρουν εξαιρετικά, από σχεδόν 5 (χονδρικά πέντε παιδιά ανά  ζευγάρι) σε μερικές περιοχές, σε λιγότερο από 1,7 σε κάποιες άλλες. Εμπειρικές έρευνες δείχνουν ότι δύο μόνο γενικές μεταβλητές βοηθούν σημαντικά στην εξήγηση αυτών των διαφορών: Ο γυναικείος αλφαβητισμός και η γυναικεία οικονομική συμμετοχή.
 Στην Αφρική κάτω από τη Σαχάρα, το 40% των παιδιών πρωτοβάθμιας ηλικίας δεν έχουν καμία ευκαιρία σχολικής εκπαίδευσης. Σε όλον τον κόσμο σήμερα υπάρχουν 125 εκατομμύρια παιδιά που δεν είδαν ποτέ τους μια σχολική αίθουσα από μέσα. Μια καλά συντονισμένη παγκόσμια πρωτοβουλία για τη βασική εκπαίδευση έχει κρίσιμη σημασία. Οπωσδήποτε είναι επίσης σημαντικό η προτεραιότητα της βασικής εκπαίδευσης να γίνει πλήρως αποδεκτή και να επιδιωχθεί από τις ίδιες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά μια παγκόσμια προσέγγιση στη σχολική εκπαίδευση μπορεί να εμπνεύσει πρωτοβουλίες και να συγκεντρώσει προσπάθειες, καθώς και να βοηθήσει με τους πόρους. (από τον ημερήσιο τύπο)