Τρίτη 28 Απριλίου 2015

ΠΑΡΑΘΕΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ


ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ 1
Ονοματικοί προσδιορισμοί (ουσιαστικά ή λέξεις που λαμβάνονται ως ουσιαστικά και επίθετα ή λέξεις που λαμβάνονται ως επίθετα) που βρίσκονται στην ίδια πτώση με τα προσδιοριζόμενα



Π
Α
Ρ
Α
Θ
Ε
Σ
Η


α
π
λ
ή
    Είναι ουσιαστικό1,2 ή ουσιαστικοποιημένη λέξη
    Προσδιορίζει στην ίδια πτώση (ομοιόπτωτα) άλλο ουσιαστικό1,2 ή αντωνυμία (προσωπική ή δεικτική) που προηγείται
    Δίνει ένα κύριο και γνωστό γνώρισμα ή απλώς χαρακτηρίζει τη λέξη που προσδιορίζει
    Βαδίζουμε από τις μερικές στις γενικές έννοιες· η παράθεση είναι έννοια με ευρύτερο πλάτος από το προσδιοριζόμενο
    Αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση
    Παράθεση σε πτώση γενική: η γενική αὐτῶν (οριστική αντωνυμία) δίπλα στις κτητικές αντωνυμίες ἡμέτερος, ὑμέτερος, σφέτερος

π
ρ
ο
ε
ξ
α
γ
γ
ε
λ
τ
ι
κ
ή
    είναι η παράθεση κάποιας πρότασης ή ρηματικής φράσης
    προηγείται πάντα και χαρακτηρίζει από πριν το περιεχόμενο της πρότασης ή της ρηματικής φράσης
    συνηθισμένες προεξαγγελτικές παραθέσεις:
o       τὸ λεγόμενον = αυτό που λέγεται συνήθως
o       τὸ κεφάλαιον = το κύριο σημείο, το πιο σπουδαίο
o       τὸ θαυμαστότατον = το πιο θαυμαστό
o       τὸ μέγιστον – τὸ πάντων μέγιστον = το μεγαλύτερο ή το πιο σημαντικό απ’ όλα
o       τοὐναντίον = το αντίθετο
o       τὸ τῆς παροιμίας, τὸ τοῦ Ὁμήρου = όπως λέει η παροιμία,  ο Όμηρος
o       τὸ δεινότατον – τὸ πάντων δεινότατον = το πιο φοβερό απ’ όλα
o       ολόκληρη αναφορική πρόταση
Π
Α
Ρ
Α
Τ
Η
Ρ
Η
Σ
Ε
Ι
Σ
1.    παράθεση δέχονται και οι προσωπικές αντωνυμίες α΄ και β΄ προσώπου είτε υπάρχουν είτε δηλώνονται με τη ρηματική κατάληξη
2.    παράθεση έχουμε και με τους γεωγραφικούς όρους πόλις, ὄρος, λίμνη, νῆσος κτλ. σε ονόματα πόλεων, βουνών, λιμνών, νησιών κτλ.
3.    παράθεση είναι και η έναρθρη γενική κύριου ονόματος· στην περίπτωση αυτή έχει παραλειφθεί το εννοούμενο υἱός, θυγάτηρ, σύζυγος.
4.    συμφωνεί με το προσδιοριζόμενο αναγκαία στην πτώση, τυχαία σε γένος και αριθμό
5.    επιμεριστική παράθεση ή επιμερισμός είναι η πορεία από το όλο στα μέρη του όλου
Ε
Π
Ε
Ξ
Η
Γ
Η
Σ
Η
    Είναι η πορεία από το γενικό και αόριστο στο μερικό και το συγκεκριμένο (κοινὸς ἰατρός σε θεραπεύσει, χρόνος: από τη γενική έννοια ἰατρός μεταβαίνουμε στην ειδική χρόνος)
    Διασαφηνίζει, επεξηγεί το όνομα που προσδιορίζει
    Μεταφράζεται με τη λέξη ΄΄δηλαδή΄΄
    Μπορεί να είναι: α. Ουσιαστικό ή ουσιαστικοποιημένη λέξη
                        β. Απαρέμφατο έναρθρο ή άναρθρο
                        γ. δευτερεύουσα πρόταση, δ. μετοχή. Επίρρημα, εμπρόθετος προσδ.,…
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1.     Λεωτυχίδης ὁ βασιλεὺς Λακεδαιμονίων ἀπεχώρησεν ἐπ’ οἴκου
2.     ἐξελαύνει εἰς Κελαινάς, τῆς Φρυγίας πόλιν
3.     παρελθὼν Περικλῆς ὁ Ξανθίππου παρῄνει τοιάδε
4.     καὶ ἔλεξεν αὐτοῖς Τευτίαπλος ἀνὴρ Ἠλεῖος τάδε
5.     ἀλλὰ μετ’ Ἀρταβάζου ἀνδρὸς ἀγαθοῦ πρᾶσσε
6.     Σωκράτην τὸν σοφιστὴν ἀπεκτείνατε
7.     τότε πρὸς γυναῖκά τινα ἔρχεται Ζωβίαν (σε ορισμένα συντακτικά αναφέρεται ότι τα κύρια ονόματα μπορούν να τεθούν ως παράθεση στα προσηγορικά ή τους γεωγραφικούς όρους όταν έρχονται στον λόγο με την εντύπωση του άγνωστου και αόριστου)
8.     ἡ δὲ Πάνθεια ἡ γυνὴ αὐτοῦ χρυσοῦν θώρακα ἐποιήσατο
9.     ὕστερον δ' αὖθις οὐ πολλῷ, ὅπερ φιλεῖ ὅμιλος ποιεῖν, στρατηγὸν εἵλοντο (προεξαγγελτική παράθεση στο στρατηγὸν εἵλοντο)
10.   ῝Ο δὲ πάντων δεινότατον, ὅταν τις αὐτὸς μὲν κινδυνεύων κατηγορῇ τῶν διαβαλλόντων, ἑτέρῳ δὲ δικάζων μὴ τὴν αὐτὴν ἔχῃ γνώμην περὶ αὐτῶν. (προεξαγγελτική)
11.   οὗτοι ἔχουσι τὰ σφέτερα αὐτῶν
12.   Θεμιστοκλῆς ἥκω παρά σε (Θεμιστοκλῆς: παράθεση στο ενν. ἐγώ)
13.   Δημοσθένης δὲ ὁ Ἀθηναῖος ἐλθὼν πείθει Ἀκαρνᾶνας
14.   ἡμέτερον ἔργον τῶν οἰκιστῶν… (η γενική τῶν οἰκιστῶν είναι παράθεση στην κτητική αντωνυμία ἡμέτερον, επειδή η αντωνυμία αυτή ισοδυναμεί με την αντίστοιχη γενική της προσωπικής αντωνυμίας ἐγώ: ἡμέτερον ἔργον τῶν οἰκιστῶν = ἔργον ἡμῶν τῶν οἰκιστῶν)
15.   ἄλλοι δὲ πρὸς Πάρνηθα τὸ ὄρος ὥρμησαν
16.   Μαγάβυζον δὲ τὸν Ζωπύρου πέμπει ἄνδρα Πέρσην (δύο παραθέσεις)
17.   οἰκίαι αἱ μὲν πολλαὶ ἐπεπτώκεσαν, ὀλίγαι δὲ περιῆσαν (αἱ μὲν πολλαί, ὀλίγαι δέ: επιμεριστικές παραθέσεις στο οἰκίαι)
18.   χρὴ καὶ διαλλάττειν αὐτοὺς ᾧ δυνάμεθα, εὐχαῖς τε καὶ θυσίαις (επεξ. στο ᾧ)
19.   τριῶν τῶν μεγίστων ξυμφορῶν ἀπήλλακται, ἀξυνεσίαςμαλακίαςἀμελείας (επεξ. στο τριῶν τῶν ξυμφορῶν)
20.   ὑπάρχουσι δὲ καὶ ἄλλαι ὁδοὶ τοῦ πολέμου ἡμῖν, ξυμμάχων τε ἀπόστασις καὶ ἐπιτειχισμὸς τῇ χώρᾳ.(επεξ. στο ὁδοί)
21.   οὐ γὰρ ἐπὶ τούτῳ κάθηται ὁ δικαστής, ἐπὶ τῷ καταχαρίζεσθαι τὰ δίκαια (το εμπρόθ. επεξ. στο εμπρόθ. ἐπὶ τούτῳ)
22.   τοῦτό ἐστι τὸ ἀδικεῖν, τὸ πλέον τῶν ἄλλων ἔχειν (επεξ. στο τοῦτο)
23.   Ἓν τὸ συμφέρον ἅπασιν ἦν, κωλύειν Φίλιππον μέγαν γίγνεσθαι.

1 σχόλιο: