αδίδακτο:Δημοσθένους Όλυνθιακός, Γ3

ΚΕΙΜΕΝΟ

 ῾Ο μὲν οὖν παρὼν καιρός, εἴπερ ποτέ, πολλῆς φροντίδος καὶ βουλῆς δεῖται· ἐγὼ δ' οὐχ ὅ τι χρὴ περὶ τῶν παρόντων συμβουλεῦσαι χαλεπώτατον ἡγοῦμαι, ἀλλ' ἐκεῖν' ἀπορῶ, τίνα χρὴ τρόπον, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, πρὸς ὑμᾶς περὶ αὐτῶν εἰπεῖν. πέπεισμαι γὰρ ἐξ ὧν παρὼν καὶ ἀκούων σύνοιδα, τὰ πλείω τῶν πραγμάτων ἡμᾶς ἐκπεφευγέναι τῷ μὴ βούλεσθαι τὰ δέοντα ποιεῖν ἢ τῷ μὴ συνιέναι. ἀξιῶ δ' ὑμᾶς, ἂν μετὰ παρρησίας ποιῶμαι τοὺς λόγους, ὑπομένειν, τοῦτο θεωροῦντας, εἰ τἀληθῆ λέγω, καὶ διὰ τοῦτο, ἵνα τὰ λοιπὰ βελτίω γένηται· ὁρᾶτε γὰρ ὡς ἐκ τοῦ πρὸς χάριν δημηγορεῖν ἐνίους εἰς πᾶν προελήλυθε μοχθηρίας τὰ παρόντα. (Δ. Ολ. 3.3)

ΣΧΟΛΙΑ

εἴπερ ποτέ: στερεότυπη ελλειπτική υποθετική έκφραση με επιρρηματική σημασία (= περισσότερο από κάθε άλλη φορά) / φροντίδος, βουλῆς: αντικ. του ρ. δεῖται / ὅ τι χρὴ περὶ τῶν παρόντων συμβουλεῦσαι: (δευτ. αναφορ. πρότ.) αντικ. στο ρ.  ἡγοῦμαι·  χαλεπώτατον: κτγρ. στο αντικ. του  ἡγοῦμαι / τίνα χρὴ τρόπον, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, πρὸς ὑμᾶς περὶ αὐτῶν εἰπεῖν: δευτ. πλάγια ερώτηση, επεξήγηση στο  ἐκεῖν’ / ἐξ ὧν = ἐκ τούτων ἃ /παρὼν καὶ ἀκούων: τροπικές-αιτιολογικές μτχ.· προσδιορίζουν το  σύνοιδα / πέπεισμαι γὰρ - τὰ πλείω (υποκ. του απρμφ. ἐκπεφευγέναι)  τῶν πραγμάτων (γεν. συγκριτική) ἡμᾶς (αντικ. του ἐκπεφευγέναι) ἐκπεφευγέναι (ειδ. απρμφ., αντικ. του ρ.) τῷ μὴ βούλεσθαι (δοτ. αιτίας) τὰ δέοντα ποιεῖν (αντικ. του βούλεσθαι)  ἢ τῷ μὴ συνιέναι (β΄ όρος σύγκρισης: ἢ + ομοιόπτωτα) / συνίημι = κατανοώ, αντιλαμβάνομαι / εἰ τἀληθῆ λέγω: δευτ. πλάγια ερώτηση, ολικής άγνοιας, επεξήγηση στο τοῦτο / ἵνα τὰ λοιπὰ βελτίω γένηται: η δευτ. τελική πρόταση επεξήγηση στο εμπρόθετο του σκοπού διὰ τοῦτο / ὡς ἐκ τοῦ πρὸς χάριν δημηγορεῖν ἐνίους εἰς πᾶν προελήλυθε μοχθηρίας τὰ παρόντα: η δευτ. ειδική αντικ. του ὁρᾶτε. ἐκ τοῦ δημηγορεῖν: εμπρόθ. αιτίας· ἐνίους: υποκ. του απρμφ.· τὰ παρόντα: υποκ. του ρ. (αττική σύνταξη).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.        Να γραφεί ό,τι ζητείται για κάθε λέξη-φράση του κειμένου:

§   παρών: το β΄ ενικό σε όλες τις εγκλίσεις του ίδιου χρόνου

§   δεῖται: το β΄ ενικό και πληθυντικό σε όλες τις εγκλίσεις του ίδιου χρόνου

§   ἡγοῦμαι: το β΄ ενικό προστακτικής όλων των χρόνων

§   πέπεισμαι: το γ΄ ενικό και πληθυντικό σε όλες τις εγκλίσεις του ίδιου χρόνου

§   σύνοιδα: οι ονοματικοί ρηματικοί τύποι στον ίδιο χρόνο

§   ἐκπεφευγέναι: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα και στον αόριστο

§   συνιέναι: το γ΄ ενικό σε όλες τις εγκλίσεις του ίδιου χρόνου

§   ἀξιῶ:  οι ονοματικοί ρηματικοί τύποι στον ίδιο χρόνο

§   ὑπομένειν: ο αντίστοιχος τύπος στον μέλλοντα και στον αόριστο

§   βελτίω: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς

§   ὁρᾶτε: οι ονοματικοί ρηματικοί τύποι στον ίδιο χρόνο

§   δημηγορεῖν: ο παρατατικός στα πρόσωπα του πληθυντικού

2.        Να δηλωθεί η συντακτική θέση των άναρθρων απρμφ. του κειμένου

3.        Να μεταφερθούν στον ευθύ λόγο τα ακόλουθα:

§  πέπεισμαι γὰρ τὰ πλείω τῶν πραγμάτων ἡμᾶς ἐκπεφευγέναι τῷ μὴ βούλεσθαι τὰ δέοντα ποιεῖν ἢ τῷ μὴ συνιέναι.

§  ἀξιῶ δ' ὑμᾶς  ὑπομένειν, τοῦτο θεωροῦντας

4. ὁρᾶτε γὰρ ὡς ἐκ τοῦ πρὸς χάριν δημηγορεῖν ἐνίους εἰς πᾶν προελήλυθε μοχθηρίας τὰ παρόντα: Να αντικατασταθεί η δευτ. ειδική πρόταση με κατηγορηματική μτχ.

5. ἀξιῶ δ' ὑμᾶς, ἂν μετὰ παρρησίας ποιῶμαι τοὺς λόγους, ὑπομένειν, τοῦτο θεωροῦντας, εἰ τἀληθῆ λέγω, καὶ διὰ τοῦτο, ἵνα τὰ λοιπὰ βελτίω γένηται: Να εξαρτηθεί η ημιπερίοδος από τη φράση ὁ ῥήτωρ ἔλεγε και να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους.