η φιλαυτία είναι το μεγαλύτερο κακό για τον άνθρωπο

κείμενο

     Πάντων δὲ μέγιστον κακῶν ἀνθρώποις τοῖς πολλοῖς ἔμφυτον ἐν ταῖς ψυχαῖς ἐστιν, οὗ πᾶς αὑτῷ συγγνώμην ἔχων ἀποφυγὴν οὐδεμίαν μηχανᾶται· τοῦτο δ' ἔστιν ὃ λέγουσιν ὡς φίλος αὑτῷ πᾶς ἄνθρωπος φύσει τέ ἐστιν καὶ ὀρθῶς ἔχει τὸ δεῖν εἶναι τοιοῦτον. τὸ δὲ ἀληθείᾳ γε πάντων ἁμαρτημάτων διὰ τὴν σφόδρα ἑαυτοῦ φιλίαν αἴτιον ἑκάστῳ γίγνεται ἑκάστοτε. τυφλοῦται γὰρ περὶ τὸ φιλούμενον ὁ φιλῶν, ὥστε τὰ δίκαια καὶ τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ καλὰ κακῶς κρίνει, τὸ αὑτοῦ πρὸ τοῦ ἀληθοῦς ἀεὶ τιμᾶν δεῖν ἡγούμενος· οὔτε γὰρ ἑαυτὸν οὔτε τὰ ἑαυτοῦ χρὴ τόν γε μέγαν ἄνδρα ἐσόμενον στέργειν, ἀλλὰ τὰ δίκαια, ἐάντε παρ' αὑτῷ ἐάντε παρ' ἄλλῳ μᾶλλον πραττόμενα τυγχάνῃ. (Πλάτων, Νόμοι, 731d-732a).

σχόλια

συγγνώμην ἔχω τινι = συγχωρώ κάποιον / προσοχή!!!:οι τύποι αὑτῷ, αὑτοῦ παίρνουν δασεία (αυτοπαθητική αντωνυμία) / ἔχων: αιτιολογική μτχ. ( = ὅτι-διότι ἔχει) μηχανῶμαι ἀποφυγήν τινος = επινοώ, εφευρίσκω απαλλαγή από κάτι / οὗ: γεν. αντικ/κή από το ἀποφυγήν / ὃ λέγουσιν: η δευτ. αναφορική πρότ. κατηγορούμενο στο τοῦτο της κύριας που προηγείται / ὡς φίλος αὑτῷ πᾶς ἄνθρωπος φύσει τέ ἐστιν // καὶ ὀρθῶς ἔχει τὸ δεῖν εἶναι τοιοῦτον: οι δύο δευτ. ειδικές προτ. επεξηγούν το ὃ της αναφορικής / τὸ δεῖν: υποκ. του ἔχει / τὸ δὲ: υποκ. του γίγνεται / τὸ αὑτοῦ (αντικ. του τιμᾶν) πρὸ τοῦ ἀληθοῦς (εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει σύγκριση) ἀεὶ τιμᾶν (τελ. απρμφ., υποκ. του απρόσ. δεῖν) δεῖν (ειδ. απρμφ., αντικ. της μτχ. ἡγούμενος) ἡγούμενος ( = ὅτι-διότι ἡγεῖται: αιτιολογ. μτχ.) / στέργω + αιτιατ. = αγαπώ / τόν  ἐσόμενον: επιθ. μτχ., υποκ. του απρμφ. στέργειν / ἄνδρα: κτγρμ. στο τὸν / τὰ δίκαια: αντικ. του στέργειν και ενν. υποκ. του ρ. τυγχάνῃ / χρὴ στέργειν: μελλοντική έκφραση, απόδοση των υποθετ. προτ. (προσδοκώμενο).

μετάφραση

 Το μεγαλύτερο από όλα τα κακά είναι έμφυτο στους περισσότερους ανθρώπους μέσα στις ψυχές τους, από το οποίο (κακό) κανείς δε βρίσκει καμιά απαλλαγή επειδή το συγχωρεί στον εαυτό του· αυτό ( το κακό) είναι εκείνο που λένε, ότι δηλαδή κάθε άνθρωπος από τη φύση του αγαπά τον εαυτό του και πως είναι σωστό το ότι πρέπει να είναι τέτοιου είδους. Αυτό όμως στην πραγματικότητα γίνεται πάντα για τον καθένα η αιτία όλων των σφαλμάτων εξαιτίας της υπερβολικής αγάπης προς τον εαυτό του. Γιατί αυτός που αγαπά τυφλώνεται για εκείνο που αγαπά, ώστε κρίνει εσφαλμένα τα δίκαια και τα καλά και τα ωραία, επειδή νομίζει ότι πρέπει να τιμά πάντοτε το δικό του (περισσότερο) από την αλήθεια· γιατί αυτός που θα γίνει μεγάλος άντρας δεν πρέπει να αγαπά ούτε τον εαυτό του ούτε τα δικά του, αλλά τα δίκαια είτε αυτά συμβαίνει να γίνονται στο περιβάλλον του είτε περισσότερο στο περιβάλλον άλλου.