ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ-ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Να εξαρτηθούν οι περίοδοι που  ακολουθούν από   τις φράσεις που δίνονται στις παρενθέσεις και να δικαιολογηθούν οι όποιες αλλαγές:

α.  Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt (Manius Curius Dentatus dicit)

β. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt (Samnites  dicebant)

γ. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt ( feror)

δ.  Manius Curius Dentatus Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. (Manius Curius Dentatus dicit)

ε.  Manius Curius Dentatus Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. (Samnites  dicebant)

στ. ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur (victores dicunt)

ζ. ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur (victores dicebant)

η. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit. (victor dicit)

θ. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit. (victor dicebat)

ι. ego libenter tibi mea sede cedo (Caecilia puellae dixit)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα:

§  Ανεξάρτητα από τον χρόνο του ρήματος εξάρτησης, το ρήμα της κύριας πρότασης κρίσης γίνεται ειδικό απαρέμφατο στον χρόνο που βρίσκεται αυτό (τα ρήμα). Αν το ρήμα είναι σε χρόνο υπερσυντέλικο, θα έχουμε απαρέμφατο παρακειμένου, ενώ, αν είναι σε παρατατικό, οι γνώμες διίστανται, καθώς άλλοι το τρέπουν σε απρμφ. ενεστώτα και άλλοι παρακειμένου.

§  Αν η εξάρτηση  είναι από ρήμα προσωπικό παθητικό λεκτικό ή δοξαστικό, τότε το ρήμα εξάρτησης θα προσαρμοστεί στο υποκείμενο του ρήματος της πρότασης, ενώ σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας   υποκείμενο του απρμφ. θα είναι σε ονομαστική το ίδιο το υποκείμενο του ρήματος (άρση λατινισμού)

§  Αν το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης είναι γ΄ πρόσωπο και απαντά στις προτάσεις που θα γίνουν απαρεμφατικές, θα δηλωθεί είτε με την προσωπική αντωνυμία γ΄ προσώπου είτε με την κτητική γ΄ προσώπου ή με τη δεικτ.-οριστ. ipse-ipsius

α.  Manius Curius Dentatus dicit die quodam Samnitium legatos ad se (βλ. τελευταία οδηγία) venisse

β. Samnites  dicebant die quodam suos (επειδή το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης [Samnites] απαντά στην πρόταση που θα γίνει απαρεμφατική σε θέση γενικής κτητικής [Samnitium ] στο legati, θα αντικατασταθεί από την κτητική αντωνυμία γ΄ προσώπου suus, sua, suum, αλλά στην ίδια πτώση με τη λέξη που προσδιορίζει· επειδή αυτή άλλαξε πτώση και έγινε legatos, γι’ αυτό τέθηκε ο τύπος suos) legatos ad eum venisse

γ. Die quodam Samnitium legati ad eum venisse feruntur (υποκείμενο του ειδικού απρμφ.  venisse λόγω ταυτοπροσωπίας το legati: άρση λατινισμού: βλ. 2^η οδηγία)

δ. Manius Curius Dentatus dicit Samnitium divitias se (ταυτοπροσωπία ειδικού απρμφ., λατινισμός) contempsisse et Samnites paupertatem suam (βλ. β) miratos esse.

ε.  Samnites  dicebant Manium Curium Dentatum suas (βλ. β) divitias contempsisse et se/ipsos (ταυτοπροσωπία ειδικού απρμφ., λατινισμός) paupertatem eius miratos esse.

στ. victores dicunt eam se/ipsos  (βλ. 3^η οδηγία) ferociores impotentioresque reddere, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur (λόγω εξάρτησης από αρκτικό χρόνο δεν αλλάζει ο χρόνος των δευτερευουσών)

ζ. victores dicebant eam  se/ipsos  (βλ. 3^η οδηγία) ferociores impotentioresque reddere, ut, etiamsi natura tales non essent, necessitate esse cogerentur (αλλαγή του χρόνου των δευτερευουσών λόγω εξάρτησης από ιστορικό χρόνο [dicebant])

η. victor dicit bellorum civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea fiant, quae velit ipse (βλ. 3^η οδηγία), sed etiam ut ipse (βλ. 3^η οδηγία) obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit. (λόγω εξάρτησης από αρκτικό χρόνο [dicit] δεν αλλάζει ο χρόνος των δευτερευουσών)

θ. victor dicebat bellorum civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea fierent, quae vellet ipse (βλ. 3^η οδηγία), sed etiam ut ipse (βλ. 3^η οδηγία) obsequeretur iis, quorum auxilio victoria parta esset (αλλαγή του χρόνου των δευτερευουσών λόγω εξάρτησης από ιστορικό χρόνο [dicebat])

ι. Caecilia puellae dixit se (ταυτοπροσωπία ειδικού απρμφ., λατινισμός) libenter illi (η προσωπική αντωνυμία β΄προσώπου στον πλάγιο αντικαθίσταται από την ille) sua (η meus, a, um στον πλάγιο αντικαθίσταται από την suus, a, um) sede cedere