ΜΑΘΗΜΑ 41 (XLI)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiōres Horatii plane ac dilucide cum suis locūti sunt; non Sicanōrum aut Pelasgōrum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetātis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris, sermōne abhinc multis annis iam obsolēto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequāris, quod vis? Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antīqui, sed sic loquere, ut viri aetātis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoriā et in pectore: "tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inaudītum".

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 his =  quam hi

cum suis: προσδιορίζει το locūti sunt και δηλώνει κοινωνία

 qui: υποκ. και του ειδικού απρμφ. coluisse (ταυτοπροσωπία) επειδή η εξάρτηση είναι από το  προσωπικό παθητικό λεκτικό ρήμα dicuntur (άρση λατινισμού)

primi: προσοχή!!! Υπερθετικός· επιρρηματ. κατηγορούμενο που αναφέρεται στο qui και δηλώνει σειρά

utor +  αφαιρετ. Μολονότι συντάσσεται με αφαιρετική, γίνεται γερουνδιακή έλξη.

sermone:γένους αρσενικού· αντικείμενο στο uteris και υποκ. στην επιθετ. μτχ. obsoleto

abhinc multis annis =  abhinc multos annos / ante hos multos annos

quod (neminem)/ quod (sit):αιτιολογικός σύνδεσμος (όχι αναφορ. αντων.)

quod (vis)/quod (scriptum est): αναφορική αντων.

neminem: αόρ. αντων. (nullius, nemini, neminem, nullo / nulli, nullorum, …)

scire: προστ. ενεστ. από τον μέλλοντα (scito, scitote)

 vis: το ρήμα volo και όχι το ουσιαστικό vis

quae: ερωτηματική αντωνυμία (quis, quis, quid· προσοχή!!! το θηλυκό στον ενικό έχει ίδιους τύπους με το αρσενικό: quis, cuius, cui, quem, - , quo)

ut viri antiqui =  ut viri antiqui vivebant

loquere: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα

 ut viri aetatis nostrae =  ut viri aetatis nostrae loquuntur

tamquam scopulum =  tamquam scopulus sit (υποθετική παραβολική)

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ

1.  ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ

quod scriptum est =  scriptum

2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

sermone… obsoleto =  sermone qui… obsoletus est

3.  ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

§   qui primi coluisse Italiam dicuntur: αναφορ. προσδιορ., με οριστική (πραγματικό)

§   proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris: υποθετική παραβολική με υποτακτική επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική κατάσταση· ενεστώτα λόγω εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου = σύγχρονο

§   quod neminem scire atque intellegere vis: αιτιολογική με οριστική = αιτιολογία αντικειμενική

§   quae dicas: πλάγια μερικής άγνοιας, αντικείμενο στα απρμφ. scire-intellegere· με υποτακτική επειδή θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης· ενεστώτα λόγω εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου = σύγχρονο στο παρόν.

§   ut consequāris: τελική, επιρρηματ. σκοπού στην ευθεία ερώτηση της περιόδου· εισάγεται με το ut (καταφατική)· εκφέρεται με υποτακτική ενεστ. λόγω εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου· ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων.

§   quod vis: αναφορ. προσδιορ., με οριστική (πραγματικό)

§   quod honesta et bona et modesta sit: αιτιολογική, επιρρηματ. προσδιορ. αιτίας στην κύρια της περιόδου· με υποτακτική = υποκειμενική αιτιολογία.

§   ut viri antīqui: ενν. vivebant: δευτ. επιρρηματ. απλή παραβολική πρότ. που λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης· εισάγεται με το ut, εκφέρεται με οριστική επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις  ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα.

§   ut viri aetātis nostrae ενν. loquuntur: δευτ. επιρρηματ. απλή παραβολική πρότ. που λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης· εισάγεται με το ut, εκφέρεται με οριστική επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις  ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα.

§   quod a C. Caesare scriptum est:  αναφορ. προσδιορ., με οριστική (πραγματικό)

§   tamquam scopulum = tamquam scopulus sit: πρόκειται για δευτ. υποθετική παραβολική πρόταση· εκφέρεται με υποτακτική επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση· χρόνου ενεστώτα λόγω εξάρτησης από αρκτικό χρόνο (fugias) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

4.   ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ

Ον. ρημ. τύπος	Συντ. θέση	Υποκείμ.
¨        coluisse ¨        obsoleto ¨        scire ¨        intellegere ¨        placere	ειδ. απρμφ., αντικ.  στο dicuntur επιθετ. μτχ.   τελικό απρμφ., αντικ. στο vis τελικό απρμφ., αντικ. στο vis ειδικό, αντικ. στο dicis	qui (ταυτ.) sermone tu (ταυτ.) tu (ταυτ.) antiquitatem (ετεροπρ.)