αδίδακτο 11

ΚΕΙΜΕΝΟ

Εὖ¹ γὰρ ἴστε², ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, ὅτι τρεῖς εἰσὶ πολιτεῖαι παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις, τυραννὶς³ καὶ ὀλιγαρχία καὶ δημοκρατία, διοικοῦνται⁴ δ' αἱ μὲν τυραννίδες καὶ ὀλιγαρχίαι τοῖς τρόποις τῶν ἐφεστηκότων⁵⁺⁶, αἱ δὲ πόλεις αἱ δημοκρατούμεναι τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις. Μηδεὶς οὖν ὑμῶν τοῦτ' ἀγνοείτω, ἀλλὰ σαφῶς ἕκαστος ἐπιστάσθω⁷ ὅτι ὅταν εἰσίῃ εἰς δικαστήριον γραφὴν⁸ παρανόμων δικάσων, ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ μέλλει τὴν ψῆφον φέρειν περὶ τῆς ἑαυτοῦ παρρησίας. Διόπερ καὶ ὁ νομοθέτης τοῦτο πρῶτον ἔταξεν ἐν τῷ τῶν δικαστῶν ὅρκῳ, «ψηφιοῦμαι κατὰ τοὺς νόμους,» ἐκεῖνό γε εὖ εἰδὼς ὅτι ὅταν διατηρηθῶσιν οἱ νόμοι τῇ πόλει, σῴζεται καὶ ἡ δημοκρατία. (Αισχίνης, Κτησιφῶν, 6)

ΣΧΟΛΙΑ

1.   επίρρημα θετικού του επιθέτου ἀγαθός

2.  ἴστε: β΄ εν. προστακτ. του ρήμ. οἶδα ( = γνωρίζω)

3.  κλητ. εν. (ὦ) τυραννί

4. προσοχή στους ιστορικούς χρόνους: πρτ.: διῳκούμην, αόρ.: διῳκήθην

5.   πρκ. του ρήμ. ἐφίσταμαι. Έχει διπλούς τύπους:

α. στην οριστ.: ἐφέστηκα, ἐφέστηκας, ἐφέστηκε(ν), ἐφεστήκαμεν - ἐφέσταμεν, ἐφεστήκατε - ἐφέστατε, ἐφεστήκασι-ἐφεστᾶσι

β. στο απρμφ.: ἐφεστηκέναι/ἐφεστάναι

γ. στη μτχ.: έφεστηκώς/ἐφεστώς

6. ἐφίσταμαι = [απόλ.] έχω την αρχηγία, επιστατώ, επιβλέπω

7. στον ενεστ. και πρτ. κλίνεται σύμφωνα με το ἵσταμαι, αλλά στην υποτακτ. και ευκτ. ενεστ. τονίζεται όπως το λύομαι:

 Υποτ.: ἱστῶμαι, ἱστῇ, ἱστῆται,.. // ἐπίστωμαι, ἐπίστῃ, ἐπίστηται,..

Ευκτ.: ἱσταίμην, ἱσταῖο, ἱσταῖτο … // ἐπισταίμην, ἐπίσταιο, ἐπίσταιτο,…

8. γραφή = (αττικός δικανικός όρος) έγγραφη καταγγελία ή κατηγορία σε δημόσια δίκη, [+ γεν. αιτίας] καταγγελία για κάτι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.   Να μελετηθούν τα ρήματα: ἐφίστημι/ἐφίσταμαι, ἐπίσταμαι, εἰσέρχομαι/εἴσιμι

2. Ποια είναι η συντακτική θέση των ειδικών προτάσεων και ποιος ο συντακτικός ρόλος των ειδικών του κειμένου;

3. Ποιο είναι το είδος των λανθανόντων/κρυφών υποθετικών λόγων του κειμένου;

4. Πώς εκφέρονται οι κύριες  προτάσεις επιθυμίας; Ποιες από τις προτάσεις του κειμένου είναι αυτού του είδους;