αδίδακτο 12

ΚΕΙΜΕΝΟ

μὴ δή τις φιλοχρημονείτω παίδων γ' ἕνεκα, ἵνα¹ ὅτι² πλουσιωτάτους καταλίπῃ· οὔτε γὰρ ἐκείνοις οὔτε αὖ τῇ πόλει ἄμεινον³. ἡ γὰρ τῶν νέων ἀκολάκευτος⁴ οὐσία, τῶν δ' ἀναγκαίων μὴ ἐνδεής^5,6, αὕτη πασῶν μουσικωτάτη⁷ τε καὶ ἀρίστη· συμφωνοῦσα⁸ γὰρ ἡμῖν καὶ συναρμόττουσα εἰς ἅπαντα ἄλυπον τὸν βίον ἀπεργάζεται. παισὶν δὲ αἰδῶ⁹ χρὴ πολλήν, οὐ χρυσὸν καταλείπειν. οἰόμεθα δὲ ἐπιπλήττοντες¹⁰ τοῖς νέοις ἀναισχυντοῦσιν¹¹ τοῦτο καταλείψειν· τὸ δ' ἔστιν οὐκ ἐκ τοῦ νῦν παρακελεύματος τοῖς νέοις¹² γιγνόμενον, ὃ παρακελεύονται λέγοντες ὡς¹³ δεῖ πάντα αἰσχύνεσθαι τὸν νέον. ὁ δὲ ἔμφρων νομοθέτης τοῖς πρεσβυτέροις ἂν μᾶλλον παρακελεύοιτο αἰσχύνεσθαι τοὺς νέους, καὶ πάντων μάλιστα εὐλαβεῖσθαι μή¹³ ποτέ τις αὐτὸν ἴδῃ τῶν νέων ἢ καὶ ἐπακούσῃ δρῶντα ἢ λέγοντά τι τῶν αἰσχρῶν. (Πλάτων, Νόμοι, 729a2-b)

ΣΧΟΛΙΑ

1. είναι δυνατόν μία δευτ. τελική πρότ. να επεξηγεί εμπρόθ. προσδιορ. του σκοπού (εδώ το παίδων ἕνεκα)

2. ὅτι πλουσιωτάτους: όταν το ὅτι συνοδεύει επίθετο ή επίρρημα υπερθετικού βαθμού, έχει επιτατική σημασία και μεταφράζεται: όσο το δυνατόν

3. ενν. ρήμα ἐστίν με υποκ. το ενν. τοῦτο

4. ἀκολάκευτος = που δε διαφθείρεται με κολακείες

5. μὴ ἐνδεής = επαρκής,αρκετή

6. σχηματίζει τύπο ἐνδεᾶ: α. στην αιτιατ. εν. αρσεν. + θηλ., β. σε ονομ.-αιτιατ.-κλητ. πληθ. ουδ. επειδή ως σιγμόληκτο μετά την αποβολή του χαρακτήρα σ ανάμεσα στα δύο φωνήεντα (ἐνδεέσα = ἐνδεέα) τα δύο τελευταία φωνήεντα (ἐνδεέα) συναιρούνται σε α και όχι σε η (πβ. χρέα, κλέα κτλ.)

7. πολύ ταιριαστή, η πιο κατάλληλη

8. ρήματα  σύνθετα με την πρόθεση σύν συντάσσονται με δοτική

9. αἰδώς, αἰδοῦς, αἰδοῖ, αἰδῶ, αἰδώς. Πληθ.: δεν έχει

10. η παρουσία του απρμφ. καταλείψειν (απρμφ. μέλλ.) προϊδεάζει για υποθετ. μτχ. (δεν αποκλείεται και η τροπική σημασία)

11. χρονικοϋποθετική μτχ. ( ὅταν ἀναισχυντῶσι)

12. για τον σωστό συντακτικό χαρακτηρισμό μιας γενική ή δοτικής απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο προσδιορισμός της λέξης εξάρτησης· η συγκεκριμένη δοτική από το παρακελεύματος είναι δοτ. αντικ/κή, ενώ από το γιγνόμενον δοτ. προσωπ. Κτητική

13. ὡς: από το λέγοντες (εισάγει ειδική) // μή: από το   
     εὐλαβεῖσθαι (εισάγει ενδοιαστική)