Μια Κυψέλη γνώσης για τους μετανάστες: ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Μια Κυψέλη γνώσης για τους μετανάστες

Πριν από δύο χρόνια ο Μένης Κουμανταρέας, κάτοικος Κυψέλης, στάθηκε μπροστά στη Δημοτική Αγορά στη Φωκίωνος Νέγρη, είδε μια Αφρικάνα που κρατώντας το μωρό της αγκαλιά μάθαινε το ελληνικό αλφάβητο, και έγραψε ένα άρθρο περί ανθρωπισμού και ισότητας. Από τότε συχνά περνά και στέκεται λίγο μπροστά στην τάξη ελληνικών που έχει εγκατασταθεί ακριβώς επάνω στη Φωκίωνος, και κάθε βράδυ φαίνεται φωτισμένη, όπως φαινόταν παλιότερα η βιτρίνα του μαγαζιού.

Στην Κυψέλη υπήρξαμε τυχεροί με το πείραμα αυτό, του Ανοιχτού Σχολείου. Η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι πολύ παρηγορητική σε περιόδους κρίσης και φτώχειας, αλλά δεν υλοποιείται εύκολα. Πώς να βοηθήσεις τον άλλον χωρίς να τον ταπεινώσεις; Χωρίς να αποκτήσεις εξουσία επάνω του; Χωρίς να θέλεις να τον προσηλυτίσεις στη θρησκεία σου, πράγμα για το οποίο είναι ύποπτες όλες οι Εκκλησίες; Τι κερδίζεις εσύ δίνοντας, τι χάνει εκείνος παίρνοντας; Στην πράξη όλα αυτά τα ερωτήματα δεν βρίσκουν εύκολες απαντήσεις. Γι' αυτό υπάρχουν άνθρωποι που προτιμούν να πεινάσουν παρά να καταφύγουν σε ανθρωπιστικές προσφορές, κι αυτό σε χώρες με πολύ οργανωμένη κοινωνική αλληλεγγύη, όχι εδώ που ποτέ δεν θεσμοποιήθηκε αρκετά.

Για να ξαναγυρίσουμε στη Δημοτική Αγορά και στο πείραμά της, πρέπει να πω ότι ο χώρος παίζει καθοριστικό ρόλο. Η Φωκίωνος Νέγρη είναι το καμάρι της περιοχής, ένα ρέμα που δεν μπαζώθηκε, ένας φαρδύς πεζόδρομος που παραμένει γεμάτος ζωντάνια, καφενεία και μαγαζιά, δέντρα και παγκάκια, κόσμο κάθε ηλικίας που κάνει βόλτα. Αληθινή αρτηρία της συνοικίας, η οποία εδώ και τέσσερα χρόνια διαθέτει μια πρόταση ένταξης και αντιμετώπισης των μεταναστών: το Ανοιχτό Σχολείο της Αγοράς. Μια ομάδα εθελοντών που διοργανώνουν δωρεάν μαθήματα ελληνικής γλώσσας για αρχάριους και προχωρημένους και δέχονται διαρκώς προτάσεις συμμετοχής, είτε για διδασκαλία είτε για μαθητεία. Το Σχολείο ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια, Με λίγα τμήματα στην αρχή, και λειτουργεί με δεκαπέντε έως είκοσι τμήματα εδώ και τρία χρόνια. Οι δάσκαλοι είναι εθελοντές, κάτοικοι της περιοχής, εκπαιδευτικοί, φιλόλογοι, φοιτητές και φοιτήτριες, δημοσιογράφοι, οι οποίοι μάλιστα έχουν αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους πολιτικές απόψεις. Αλλά η δράση ξεπερνά τις διαφορές. Καλύπτουν μόνοι τους τα έξοδα του Σχολείου και όλες τις υπόλοιπες ανάγκες, καθαριότητα, βάψιμο κ.λπ. Έχουν περάσει πάνω από 500 μετανάστες από τα θρανία του, και πολύ περισσότεροι έμαθαν το ελληνικό αλφάβητο σε ειδικά ταχύρρυθμα μαθήματα αποκρυπτογράφησης του ελληνικού αλφαβήτου που δημιουργήθηκαν τα πρώτα χρόνια. Πέρα από τη γλώσσα στους μετανάστες, διδάσκει και στους ντόπιους έναν άλλον τρόπο αντιμετώπισης των μεταναστών και των προβλημάτων ένταξης που αντιμετωπίζουν. Η θέση του Σχολείου πάνω στον κεντρικό πεζόδρομο, το πόσο εύκολα είναι προσβάσιμο, το κάνει μια πολιτική πρόταση και διέξοδο για τους καταπιεσμένους από τον ρατσισμό ντόπιους και ξένους. Εκτός από μαθήματα, διοργάνωσε βόλτες γνωριμίας της πόλης, επίσκεψη στην Ακρόπολη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στον Εθνικό Κήπο, στο Πεδίον του Άρεως και στο θέατρο.

Ένα σχολείο λύνει με τον ίδιο του τον χαρακτήρα τα πρακτικά προβλήματα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Δεν υπάρχει κίνδυνος να νιώσει ταπεινωμένος κανείς, διότι ο ρόλος του δασκάλου είναι δεδομένος. Κι αφού ο στόχος είναι συγκεκριμένος και μακρόπνοος, δημιουργεί θεσμό από μόνος του. Οι μαθητές-μετανάστες δεν μαθαίνουν μόνο, προσφέρουν τη δική τους κουλτούρα σε έναν χώρο που τους αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια. Στα πέντε αυτά χρόνια εκατοντάδες μετανάστες προσέγγισαν την ελληνική γλώσσα, γραπτή και προφορική, και δεκάδες Έλληνες έμαθαν να εκτιμούν την παρουσία ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς, καθώς και τη δυνατότητα να συνυπάρχουν έστω και σε γειτονιά τόσο πυκνοχτισμένη, όπως η Κυψέλη. Η κλίμακα του πειράματος είναι μικρή, αλλά ενδεικτική τού αν μπορούν πρακτικά οι πολίτες να βρουν τρόπους να ξεπεράσουν ακόμη και τον δημόσιο λόγο, ο οποίος είναι πολύ πιο εγκλωβισμένος σε στερεότυπα, να δημιουργήσουν έργο με το οποίο συμφωνούν οι πολιτικές και ανθρωπιστικές αντιλήψεις τους.

Α. Δαμιανίδη, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-12-2011

ασκήσεις

Α.   Να αποδοθεί το περιεχόμενο του κειμένου σε μια περιεκτική παράγραφο των 100 περίπου λέξεων. (25)

Β.1.  ΄΄ Η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι πολύ παρηγορητική σε περιόδους κρίσης και φτώχειας, αλλά δεν υλοποιείται εύκολα΄΄: Να αναπτυχθεί η άποψη αυτή σε μία παράγραφο των 80-100 λέξεων (10)

  2.  Να σχολιαστεί ο ρόλος των ερωτήσεων της 2ης παραγράφου (5)

  3.  Ποια συλλογιστική πορεία  ακολουθείται στο κείμενο και ποια στην τελευταία παράγραφο; (7)

  4.  Ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιούνται στην 3η παράγραφο; (6)

 5.  Να σχηματιστούν προτάσεις με τις λέξεις του κειμένου που είναι υπογραμμισμένες και με έντονη γραφή. (7)

Γ.  Σε ομιλία σου σε σχετική εκδήλωση του Δήμου σου αναφέρεσαι στον ρόλο των εθελοντικών ομάδων δράσης και του διαπολιτισμικού σχολείου στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές  κοινωνίες (500 περίπου λέξεις). (40)