Ο ΄΄εγκεφαλικός΄΄ Θουκυδίδης και τα ΄΄εγκεφαλικά΄΄ των εξετάσεων

Η θουκυδίδεια δημιουργία δεν είναι ένα ιστορικό σύγγραμμα, μια περιγραφή ιστορικών γεγονότων με μυθολογική ερμηνεία (Ηρόδοτος) ή μια απλή εξιστόρηση δίκην ημερολογίου (Ξενοφώντας)· είναι μια φιλοσοφική πραγματεία με ηθικό και πολιτικό περιεχόμενο, ένας κώδικας ορθής συμπεριφοράς. Για τον ρεαλιστή Θουκυδίδη υπάρχει λογική μόνο ερμηνεία των πραγμάτων ( Ηλίας Ηλιού, Το μήνυμα του Θουκυδίδη:  ΄΄Θουκυδίδης είναι η Λογική που παλεύει με το άγνωστο και το ανακαλύπτει΄΄), γεγονός που σε συνδυασμό με τις γλωσσικές και υφολογικές ιδιορρυθμίες καθιστά το έργο του μοναδικό, γοητευτικό, συναρπαστικό αλλά και δυσερμήνευτο!

Από το κεφάλαιο 15 του βιβλίου Α΄ της Θουκυδίδου Ξυγγραφής επέλεξε απόσπασμα η ΚΕΓΕ για εξέταση των υποψηφίων της Θεωρητικής κατεύθυνσης. Το κείμενο φαινομενικά δείχνει απλό (μικροπερίοδος λόγος, κανένα πρόβλημα στη δομή του λόγου) και στα μέτρα του μέσου υποψηφίου.  Όμως μια πιο εμβριθής μελέτη αναιρεί τα χαρακτηριστικά αυτά, καθώς δυσχεραίνει την απόδοσή του σε δόκιμο νεοελληνικό λόγο ακόμη και από έμπειρο μελετητή του αρχαίου λόγου που δεν έχει την αρωγή σχετικών σχολίων, πόσω μάλλον από έναν υποψήφιο.

Προς επίρρωση των επισημάνσεών μου παραθέτω τα ακόλουθα:

·           οἱ προσσχόντες αὐτοῖς: οἱ σπουδάσαντες αὐτοῖς καὶ τοῖς ὑπηκόοις (αρχαίος σχολιαστής)

·           σύμφωνα με τον Γ. Μιστριώτη, ΄΄συνήθως τὸ προσέχειν ἔχει τὴν αἰτιατικὴν τὸν νοῦν […]. Συχνάκις ὅμως ἡ αἰτιατικὴ παραλείπεται, ὡς παρὰ Θουκυδίδην΄΄.

·           κατεστρέφοντο: τὸ ρῆμα ἐνταῦθα σημαίνει ἐξουσιάζειν, ὑποδουλοῦν (Μιστριώτης)

·           ὅσοι: ἢ οἱ καταστρέφοντες ἢ οἱ καταστρεφόμενοι (αρχαίος σχολιαστής)/κατ’ ἐξοχὴν ἐννοεῖ τοὺς Ἀθηναίους (Μιστριώτης)

·           ὅσοι μὴ διαρκῆ εἶχον χώραν: οἱ καταστρεφόμενοι τὴν ἀλλοτρίαν, οὗτοι μὴ διαρκῆ χώραν ἔχοντες ἐπέπλεον πρὸς τὰς πορθουμένας πόλεις (αρχαίος σχολιαστής)

·           διαρκῆ: τὸ διαρκής σημαίνει ἀρκετός, ἱκανός (Μιστριώτης)

·           στρατείας…οὐκ ἐξῇσαν: οὐκ ἐξιόντες ἐποίουν στρατείας (αρχαίος σχολιαστής)

·           οὐ γὰρ ξυνειστήκεσαν κτἑ.: αἱ ἐλάττους πόλεις οὐ συνεμάχουν ταῖς μεγάλαις ὑπήκοοι οὖσαι· οὐ γὰρ ὑπήκουον. (αρχαίος σχολιαστής). Από εδώ προκύπτει ότι υποκείμενο του ρήματος είναι αἱ πόλεις (Ο Μιστριώτης αναφέρει: Κατὰ τὸν Kruger τὸ ὑποκείμενον τοῦ ξυνεστήκεσαν εἶναι οἱ Ἕλληνες καὶ οὐχὶ αἱ πόλεις). Επίσης, φαίνεται ότι το ὑπήκοοι είναι απλό κατηγορούμενο.

Οι παρατηρήσεις αυτές είναι πολύ λίγες σε σχέση με όσες αναφέρονται από τον αρχαίο σχολιαστή, τον Γ. Μιστριώτη, τον Γ. Ζηκίδη, τον Α. Π. Μίσιο κ.ά., και αποκαλύπτουν τον βαθμό δυσκολίας κατανόησης του κειμένου. Να ευχηθούμε οι υποψήφιοι να έχουν καταφέρει να  ανταποκριθούν ικανοποιητικά στις απαιτήσεις των εξετάσεων και να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις τους!!!